premium
Tom Vlaemynck - Foto: Gerard Boonekamp
Tom Vlaemynck van Tomato Masters in Deinze (B.) pioniert met grootschalige toepassing van Plessey-led-armaturen in de nieuwbouw. Bovendien wisselt hij restwater, stroom en warmte uit met de naburige viskwekerij Omegabaars.
Het laatste stukje van de route naar het bedrijf van Tomato Masters in Deinze zou een goede voorbereiding kunnen zijn voor ‘Parijs-Dakar’. Door onderhoud elders is deze gatenkaas tijdelijk de enige toegangsweg. Ook de nieuwbouw van het tomatenbedrijf vertoont nog losse eindjes. Al van ver is te zien dat de sorteerloods de nodige buitengevels mist. Maar de roze gloed uit de kassen laat zien dat er geteeld wordt.
‘Blij dat kassen weer vol staan’
“Het was een hectisch jaar en er moet nog veel gebeuren, maar ik ben blij dat de kassen in ieder geval weer vol staan”, zegt een nuchtere Tom Vlaemynck. Gaandeweg wordt de rest van de nieuwbouw afgerond. De sorteerhal, met 3.700 m2 dubbel zo groot, zal eind maart wel klaar zijn. Er komen 3 afweeglijnen met ontstapelaars, werktafels, dozenstapelaars, automatische binders en automatisch pallettransport. “6 jaar lang is de loods onze achilleshiel geweest. Nu gaan we het goed doen”, zegt hij vastberaden.
Nog hogere opbrengstverwachting in nieuwe kas
Met dezelfde insteek zocht Vlaemynck naar het beste glas en de beste belichting voor de nieuwe kas van 5,6 hectare. Hij koos voor Raycatch-glas uit China met dubbelzijdige AR-coating en 50% haze. In de bestaande diffuse kas zag hij al een meeropbrengst van 7% bij onbelichte trostomaten. Met dit glas verwacht hij nog verder te komen.
Leds duur maar rendabel
De keuze voor full-led-belichting van het Britse Plessey is nog uitzonderlijker. “Voor de leds heb ik maar 3,6 MW stroom nodig, tegen 5,7 MW bij Son-T. Het verschil kan ik goed verkopen. Op dit moment levert dat € 75 per MW op.” Bovendien is teruglevering van stroom in België aantrekkelijk door het certificatensysteem op ‘blauwe’ (efficiënte) energie. Dat levert al gauw € 35 per MW extra op. Ook dat telt mee in de terugverdientijd van de led-verlichting.
Dat leds veel minder warmte produceren, ziet hij ook als voordeel. “Nu kan ik met een dubbel scherm veel energie besparen en bijvoorbeeld de dag afmaken met een scherm dicht.” Om te voorkomen dat de kop van de plant te koud wordt, heeft hij bovenin de kas een groeibuisje opgehangen dat nog moet worden aangesloten. “Tot nu toe zie ik geen problemen met koude koppen. Ik denk dat ik die groeibuis weinig ga gebruiken.”
We weten nog zo weinig over het ideale spectrum
De belichtingsinstallatie is wel 2,5 keer zo duur als met Son-T. “Maar we hebben uitgerekend dat we hem al terugverdienen bij eenzelfde productie als met Son-T.” De verwachting is dat met het aangepaste spectrum en meer branduren juist een productievoordeel te halen is. De lampen geven nu circa 92% rood, 4% blauw, 1,5% verrood en 3% wit licht. “Eerst wilden we het zonder wit licht doen, maar dan is zonder zonnebril niet te werken.”
De leds bevatten 3% wit licht. “Zonder wit licht is er alleen te werken met een zonnebril op.”
De led-lampen zijn 40% efficienter dan Son-T en produceren veel minder warmte.
Door een beter lichtspectrum, meer branduren en 40% meer stroom om te verkopen, is de verwachting dat productie en rendement hoger uitkomen dan met Son-T. Bovendien gaan leds veel langer mee dan Son-T-lampen.
Armaturen aan traliespanten
De armaturen worden net als bij Son-T aan de traliespanten opgehangen. Ze kunnen tijdens de teeltwisseling blijven hangen, want ze zijn spatwaterdicht. Maar voornaamste reden om deze armaturen te kiezen, is de mogelijkheid om de printplaat met leds eenvoudig te verwisselen. “We weten nog zo weinig over het ideale spectrum. Het zou raar zijn om nu iets te kiezen voor de komende 10 jaar.” Natuurlijk was ook marktleider Philips in beeld. “Maar bij een slateler bleken de 2 systemen even goed te werken, dus toen heb ik samen met voorlichter Joop Verhoeven de knoop doorgehakt.”
Eerste tomaten pas op 5 november geplant
In de kas beginnen net na nieuwjaar de eerste paprikatomaatjes (ras Redetto) te kleuren. De Foundation-trostomaten volgen wat later. Het was een race tegen de klok, maar op 5 november konden de tomaten geplant worden, 2 weken later dan gepland. Kassenbouwer Havecon kon door vertraging op andere projecten pas in juli beginnen. “En door productieproblemen en vertraagd transport uit Taiwan kwamen de eerste led-lampen pas half november binnen. De laatste werden half december opgehangen.”
De levering van de Plessey-armaturen uit Taiwan liep vertraging op. Daardoor kon pas half december de laatste worden opgehangen. Een aantal deed het niet en moest vervangen worden
De Plessey-armaturen hangen aan de traliespant en kunnen eenvoudig verwisseld worden.
Toch waren nog niet alle lampen in orde, begin januari.
De keuze voor Plessey-lampen komt voor een deel doordat het ideale spectrum nog niet bekend is. Als in de toekomst het lichtspectrum moet worden aangepast, is dat slechts een kwestie van verwisseling van de printplaat met leds.
Van de bestelde 7.040 lampen hangen er nu 5.824. De rest komt vogend najaar. “Door financiële tegenvallers van afgelopen seizoen hebben we de laatste uitgesteld tot volgend seizoen.”
“De belichting startte op halve sterkte en is daarna vak voor vak verdubbeld.” Van de bestelde 5 lampen per tralie hangen er nu 4. “Door financiële tegenvallers van afgelopen seizoen hebben we de laatste uitgesteld tot volgend seizoen.” Van de huidige 5.824 lampen waren er circa 70 die niet brandden. Deze werden begin januari vervangen.
Lichtgebrek in eerste fase
Door lichtgebrek is de eerste fase niet helemaal verlopen als gepland. De zetting van de tweede tros viel tegen en de eerste vol-belichte vakken lopen een tros voor op de laatste. “Achteraf had er een tros uitgehaald moeten worden.” De paprikatomaatjes aan de eerste 3 trossen zijn kleiner uitgevallen. De trosjes worden straks in poolfust gelegd en naar het kleinpakstation van telersvereniging Tomeco in Hoogstraten gereden. Ook daar wordt flink uitgebreid. De 3 leden met 7 tomatensegmenten (65 hectare, incl. 1 contractteler) bouwen op het veilingterrein een eigen loods van 6.800 m2 die vanaf maart operationeel is.
Bedrijfsprofiel
Het tomatenteeltbedrijf van de familie Vlaemynck telt 3 eenheden: LV Vlaemynck in Nevele (3 ha, 2001), in Deinze ‘Het Groene Huis’ (6,2 ha, 2012) en Tomato Masters (4,5 ha 2012 en 5,6 ha 2018). Tom Vlaemynck runt de bedrijven samen met vader Dirk en ooms Johan en Herman. Tom is eigenaar van Tomato Masters. In Deinze werken in de zomer 100 medewerkers, bijna de helft vast in dienst. Tomato Masters levert voor het KKC-label van Carrefour België (6 ha trostomaten). Het is een van de 3 leden van telersvereniging Tomeco (Veiling Hoogstraten) die met 65 ha veel vaste klanten belevert, steeds meer jaarrond. De nieuwe kas is voorzien van full-led-belichting (Plessey), 170-215 µmol/m2/sec. De nieuwe verpakkingshal (3.600 m2) wordt volledig geautomatiseerd. Het effluent van viskwekerij Omegabaars dient als basis voor het voedingswater voor de tomaten. Tomato Masters levert bassinwater, elektriciteit en warmte voor de vissen.
Kringloop met visteelt
Intussen probeert Vlaemynck de verbouwing in Deinze zo vlot mogelijk af te ronden. De nieuwe WKK van 5 MW draait inmiddels. De WKK’s (totaal 12,5 MW) dekken voor een groot deel de warmtebehoefte van 16,5 hectare tomaten. Maar ze leveren ook de warmte en elektriciteit aan de nabijgelegen viskwekerij Omegabaars (Aqua4C). Tomato Masters levert bovendien bassinwater voor de visteelt en krijgt er het gezuiverde effluent voor terug: een waterkringloop.
Tomato Masters levert per dag 60 tot 80 kuub water aan de viskwekerij en krijgt er evenveel effluent voor terug.
De uit Australië afkomstige omagabaars is de enige kweekvis die op een vegetarisch dieet leeft. Dit was een voorwaarde voor Tomato Masters om het effluent te gebruiken voor de tomatenvoeding. Ook worden er geen chemicaliën en antibiotica toegepast. Dat is ook niet te combineren met de biofilters die de viskweker gebruikt.
De omegabaars wordt met deze installatie regelmatig gesorteerd op gewicht. De kleintjes gaan weer terug in hetzelfde bassin en de grote gaan door naar de volgende fase. Door een constante populatie-opbouw is de mineralensamenstelling van het effluent vrij stabiel.
Effluent viskwekerij voedingswater voor tomatenteelt
Sinds eind 2018 wordt het effluent van viskwekerij effectief gebruikt als voedingswater voor de tomatenteelt. “Het PCG heeft 2 jaar proeven gedaan. We hebben het eerst in de oude teelt getest en pas half december is de belichte teelt erop gaan draaien.” De omegabaars is de enig gekweekte zoetwatervis die met plantaardige voeding toekan. Daardoor bevat het effluent weinig natrium. Omdat de viskwekerij biofilters inzet, zijn chemicaliën en antibiotica uitgesloten. “Dat is essentieel voor de combinatie van vis- en tomatenteelt.”
Het effluent (60 tot 80 kuub per dag) heeft een EC van circa 0,7. Door de constante vispopulatie en het hoge gehalte bicarbonaat zijn samenstelling en pH stabiel. “We nemen iedere week een staal. Er zit ook redelijk wat nitraat in, naast calcium, natrium, borium, chloor en een beetje magnesium.” Het effluent levert een kleine besparing op aan meststoffen. “We proberen ons profiel als duurzaam met leds en visteelt om te zetten in een voordeel bij de klant. We komen in ieder geval meer in the picture en winnen er prijzen mee.”
Gebrek aan goed gietwater
Een samenwerking die meer voordeel kan opleveren, is de afname van proceswater van een nabijgelegen aardappelverwerker. De dagelijkse lozing van 2.000 kuub op de beek wordt eerdaags verboden. Met een kleine leiding zou Vlaemynck jaarlijks 60.000 kuub kunnen afnemen. “Maar dan moet het wel 100% veilig zijn, want je moet er natuurlijk geen phytophthora of bruinrot mee binnenkrijgen.” De eerste tests met uv-ontsmetters lijken goed. Als de veiligheid is gegarandeerd, kan eind dit jaar water geleverd worden. Gebrek aan goed gietwater heeft in 2018 veel geld gekost, ondanks de uitbreiding van de regenwateropvang van 75.000 naar 125.000 kuub. “De bassins zitten nog steeds niet vol genoeg.”
Op de locatie in Deinze is nog ruimte om 5 hectare bij te bouwen. “Maar eerst moeten we dit op orde zien te krijgen. Bovendien zou de volgende uitbreiding wel eens in het buitenland kunnen liggen. Frankrijk is hier nog geen 3 kwartier vandaan.”
Beheer
WP Admin
Bewerk bericht