World Vegetable Map: groenteprijzen voor consument fors gestegen

De World Vegetable Map van Rabobank laat zien hoe de groenteketen onder druk staat van een krimp in productie en stijgende prijzen. De stap van supermarkten naar inkoopbundeling zal niet veel impact hebben, verwacht Rabobank.    

Twee zaken uit de World Vegetable Map van Rabobank springen naar voren. De groenteproductie liep 3,6% terug in Europa in de jaren tussen 2017 en 2022. Ook valt op dat de groenteprijzen voor consumenten in Europa fors zijn gestegen (50% sinds 2015). De prijsstijging in de Verenigde Staten en Australië was met 10 tot 20% beheerst. Marktanalisten van Rabobank, Cindy van Rijswick en Lambert Van Horen, zien dat deze stijging in Europa nog geen grote consequenties heeft. Telers krijgen daarmee grotendeels juist hun kostenstijging vergoed. De consumptie per hoofd van de bevolking handhaaft zich. In Duitsland verbruiken huishoudens nog altijd meer groenten dan voor corona.

Supermarkten halen niet veel winst uit inkoopbundeling

Maar zijn er indirecte effecten? Zet de prijsstijging de keten niet enorm onder druk? En reageren supermarkten niet met besparingen door zaken als gezamenlijke inkoop? Van Horen: “Ook als supermarkten collectief inkopen over de grens heen, zoals je nu ziet bij bijvoorbeeld Jumbo, dan moet het product nog steeds met de vrachtwagen vervoerd worden. Daar is niet zoveel winst mee te behalen, denken wij. Je ziet wel dat supermarkten met meer interesse kijken naar de teelt, ze willen zich meer bemoeien met sourcing. De vrije markt wordt kleiner. Het belang voor supermarkten is groter om zich te verzekeren van een goed aanbod groenten. Je zag in het Verenigd Koninkrijk wat er gebeurde toen de schappen leeg bleven.”

Uiteindelijk kost het een supermarkt veel meer als consumenten ontevreden zijn over lege schappen en slechte producten

Van Rijswick ziet geen signalen dat supermarkten afstappen van hun inkoopmodel als dat met een groep vaste telers gebeurt. “Die hebben het ook goed voor elkaar zonder dat er een groot Europees inkoopmodel achter zit. Zo doet Lidl het bijvoorbeeld en dan op landelijke schaal.” Op andere punten is ook winst te halen voor supermarkten. Van Rijswick: “Sommige retail is nog wel wat te rigide door bijvoorbeeld in seizoenovergangen acties te plannen. Ze komen dan in krappe marktsituaties uit. Daar kun je toch met data veel beter op inspelen?”

De kleinere supermarktketens kunnen natuurlijk wel een inkoopnadeel krijgen op de ‘vrije markt’ ten opzichte van de heel internationale inkoopcombinaties. “Maar ik vraag me wel af of de strategie op prijs de juiste is. Uiteindelijk kost het een supermarkt veel meer als consumenten ontevreden zijn over lege schappen en slechte producten. Laat ze daar meer energie in stoppen.”

Export uit Mexico naar de VS

Overzees valt de enorme stijging van de export van groenten uit Mexico naar de Verenigde Staten op. Van 2017 tot 2022 groeide die handelsstroom enorm met 40%. Die afhankelijkheid kan een spannende periode inluiden als de presidentsverkiezingen gewonnen worden door Donald Trump. De Verenigde Staten willen meer zelfvoorzienend worden. Overzees liggen dus kansen voor Nederlandse technologiebedrijven of toeleveranciers. Van Rijswick: “Als je kijkt naar hoe ontzettend groot de productie in Mexico is en wat de activiteiten zijn van Nederlandse partijen daar, dan is het heel beperkt. Hebben we daar de slag gemist? Misschien moeten bedrijven zich meer op de Verenigde Staten richten. Die lijken minder afhankelijk te willen worden van Mexico.”

Het diagram van de internationale zaadhandel is misschien wel de meest verbluffende van de World Vegetable Map. De Nederlandse export torende (met € 1,6 miljard) al hoog uit boven andere zaadleveranciers in 2017. Met de export van ruim € 2 miljard in 2022 is die positie nog veel sterker geworden.