Wijziging regels maakt middelen niet ineens schadelijk

PAN Europe stelt dat de landbouw hormoonverstorende chemische stoffen gebruikt. De fabrikanten van gewasbeschermingsmiddelen vinden dat bangmakerij.

Je kunt de veiligheid van gewasbeschermingsmiddelen beoordelen op twee totaal tegengestelde manieren. Dat blijkt maar weer eens uit het laatste rapport van milieuorganisatie PAN Europe en de reactie daarop van de producenten van gewasbeschermingsmiddelen. PAN Europe stelt dat chemische middelen in de landbouw worden gebruikt die de hormoonhuishouding kunnen verstoren bij mensen. Brancheorganisatie Nefyto stelt dat die middelen een toelating hebben en geen risico opleveren als ze worden toegepast volgens de voorschriften.

Effect op hormoonhuishouding

Pan Europe heeft de toelating van 33 actieve stoffen onderzocht. Bij 31 stoffen kan een effect optreden op de hormoonhuishouding, terwijl de stoffen wel een toelating hebben, stelt PAN Europe. Deze stoffen kunnen dus hormoonverstorend werken en zo invloed hebben op de voortplanting of op de ontwikkeling van embryo’s.

Aanscherping eisen chemische middelen

Waar het echter om draait, is dat Brussel in 2018 de eisen aan chemische middelen heeft aangescherpt. Tot 2018 werd een risicobeoordeling gemaakt in hoeverre chemische stoffen een hormoonverstorend effect konden hebben bij normaal gebruik. In 2018 werd dat aangescherpt naar een beoordeling van de intrinsieke eigenschap van een stof. Dat wil zeggen dat als proeven aantonen dat een stof de hormoonhuishouding ook maar in de geringste mate verstoort, dan krijgt het geen toelating of de toelating wordt niet verlengd.

Zeer klein risico

De stoffen die al een toelating hadden voor 2018 worden pas weer beoordeeld bij verlenging van de toelating. Als voor 2018 een zeer klein risico werd vastgesteld op verstoring van de hormoonhuishouding en dat risico kon eenvoudig worden voorkomen, dan kreeg zo’n actieve stof een toelating. Vanaf 2018 is dat dus niet meer mogelijk. Vandaar dat PAN Europe stelt dat nog steeds gewasbeschermingsmiddelen worden gebruikt die mogelijk hormoonverstorend zijn.

Gebruiken volgens voorschriften

Nefyto maakt een vergelijking met röntgenstraling. Röntgenstraling is in een hoge dosering schadelijk. Toch maakt de tandarts ieder jaar een röntgenfoto van het gebit van een cliënt voor de controle op onzichtbare tekortkomingen. Een beschermend schort voor doen is voldoende, omdat af en toe een röntgenfoto maken niks voorstelt wat betreft risico. Datzelfde geldt voor chemische stoffen met een verwaarloosbaar risico op een verstoorde hormoonwerking. Als je ze gebruikt volgens de voorschriften is er geen risico. Nefyto betitelt het PAN-rapport dan ook als bangmakerij. Stoffen die wel een reëel risico geven op schadelijke bijwerkingen, worden door de fabrikanten niet eens aangeboden voor een toelatingsprocedure, stelt de branchevereniging.