Wat The Greenery en BelOrta willen is best uniek

Europa kent nationaal samenwerkende producentenorganisaties waarbij aanbod gebundeld is. Internationaal is die samenwerking er nog niet veel.

Dat blijkt uit het laatste jaaroverzicht van producentenorganiaties in de EU van de Europese Commissie (DG Agri). In de Europese Unie waren in 2022 in totaal 58 associaties van producentenorganisaties (APO’s). Dat zijn samenwerkende coöperaties binnen landsgrenzen. Er waren drie transnationale associaties van producentenorganisaties (TRAPO’s), die dus over de grens horizontaal samenwerken.

De samenwerkingsvorm van The Greenery en BelOrta is zo’n TRAPO en gaat dus verder dan een APO. Ze gebruiken in het persbericht de term unie, maar dat is een synoniem voor associatie. Van zo’n TRAPO zijn er maar drie in de hele EU. In het rapport zijn niet de namen van deze internationaal samenwerkende coöperaties genoemd, maar het lijkt erop dat één ervan in ieder geval in België was gezeteld in een samenwerking met telers in Bretagne. In België leidde dat initiatief in ieder geval niet tot een fusie met de Franse partij, maar dat er in België ervaring is met deze vorm, is wel duidelijk.

Aantal producentenorganisaties daalt

De Europese Commissie stimuleert de afzet van groente en fruit in georganiseerd verband. Een producentenorganisatie is daarvoor de aangewezen vorm. Het aantal producentenorganisaties in de EU daalt sinds 2017. Het lijkt het gevolg van fusies en overnames, maar van 1.758 producentenorganisaties in 2017 daalde het aantal naar 1.536 in 2022. Verreweg de meeste van die producentenorganisaties hebben geen buitenlandse leden. Van die .536 producentenorganisaties hebben er 26 wel buitenlandse leden.

Dat er voordelen zitten aan TRAPO’s is duidelijk. Waar een gewone producentenorganisatie maximaal 4,1 procent van de ledenomzet kan ontvangen aan Europese subsidie (SIG&F), is dat maximaal 5 procent voor de samenwerkingsvorm waar The Greenery en BelOrta aan werken. Dat kan voor The Greenery miljoenen euro’s aan Europese steun extra opleveren.

Zuiden van EU bakermat associaties

Samenwerkende producentenorganisaties zijn vooral te vinden in het zuiden van Europa. Van de 58 associaties die binnenlands samenwerken telt Frankrijk er 24, Italië 16 en Spanje 11.

Uit de Europese cijfers blijkt ook dat het aantal telers terugloopt. Met 201.400 leden van Europese producentenorganisaties is 2022 is het aantal telers met 100.000 gedaald. Toch vertegenwoordigen al die coöperaties veel meer omzet. In tien jaar steeg de opgetelde omzet van € 20,3 miljard naar € 31,4 miljard in 2022.