Vruchtboomkanker: alert op wonden op stammen

De bron van vruchtboomkanker altijd bij het uitgangsmateriaal zoeken is veel te simpel. Dat blijkt uit het project ‘Integrale ketenaanpak vruchtboomkanker’.

Uit dit driejarige project concludeert WUR-onderzoeker Marcel Wenneker dat voor verborgen besmettingen die met plantbomen meekomen en pas na een aantal jaren zichtbaar worden, geen bewijs is. Ook ziet hij weinig problemen met enthout uit vermeerderingstuinen en onderstammen uit moerbedden.

Wonden op stammen

Wenneker vermoedt sterk dat de infectie bijna altijd onder vochtige omstandigheden in het najaar op wonden op de stammen ontstaan en dit als beginnende vruchtboomkanker het seizoen erop zichtbaar is. Wel kan de oorzaak van vruchtboomkanker in een boomgaard liggen in de vruchtboomkwekerij. Een relatief gering aantal geïnfecteerde plantbomen kan als eerste besmetting voor zorgen dat vruchtboomkanker in het fruitteeltperceel ontstaat. Hij roept vruchtboomkwekers op om op hun percelen streng te letten op aantasting van vruchtboomkanker. Ook het voorkomen van wonden op de stammen is een belangrijk aandachtspunt. Als relatief een laag percentage aangetaste vruchtbomen toch aan de aandacht ontsnapt, kan dit de bron van veel meer vruchtboomkanker in een nog jong appelperceel vormen.

Op meer bomen dan alleen vruchtbomen

Nieuw voor de meeste fruittelers is dat er veel meer waardplanten zijn dan appel en peer. Ook op lijsterbes, els, iep, hazelaar, haagbeuk, ratelpopulier en zomereik slaat de schimmel toe. Wenneker vindt het lastig om te stellen dat windhagen van elzen of de steeds populairder wordende gemengde hagen voor veel extra besmetting van vruchtboomkanker zorgen. Telers zouden dan zelf meer kanker vlakbij dergelijke hagen moeten zien. Gericht onderzoek zou daar uitsluitsel over kunnen geven.

Grote verschillen tussen appelrassen

Tussen rassen zijn er grote verschillen in gevoeligheid. Bij een reeks van rassen die kunstmatig besmet werden, bleek het oude ras Jonathan met slechts 20% aangetaste wonden na kunstmatige besmetting relatief ongevoelig en Gala met 80% aangetaste wonden het meeste gevoelig. Ook bij rassen als Kanzi en Rubens kan de boom een beginnende vruchtboomkankeaantasting moeilijker inkapselen.

Wenneker stelt dat zeker nu chemisch steeds minder bestreden kan worden er in de veredeling en rassenkeuze beter gelet zou kunnen worden op gevoeligheid voor vruchtboomkanker. Er is geen volledige resistentie bekend maar net als bij schurft ook bij het kweken van nieuwe rassen zaailingen vroeg testen op de gevoeligheid voor vruchtboomkanker mag meer aandacht krijgen, aldus de onderzoeker.

Aantasting verwijderen blijft belangrijkste.

Wenneker houdt de fruittelers vooral voor dat het op tijd verwijderen van aantasting misschien wel het belangrijkste is om de verspreiding van vruchtboomkanker te voorkomen. Kankers zijn de bron van honderdduizenden of zelfs miljoenen sporen die besmetting kunnen geven. Zeker nu de sterkere systemische middelen als Topsin M en carbendazim verboden zijn, bestaan de chemische middelen nog meer uit bespuitingen met wat zwakkere preventieve middelen als Captan. Richting de toekomst is een overdekte teelt een mogelijke oplossing. Als het gewas niet nat wordt, ontstaat net als appelschurft ook geen infectie met vruchtboomkanker.