‘Vreemd, bataat van zover gaan halen’

“We zijn best tevreden over hoe het rooien met de rooier van Basrijs gegaan is”, meldt Pieter Verschure in het Brabantse Aarle-Rixtel. “Uiteindelijk hebben we er 66 hectare van de 75 hectare mee gerooid en dat in een maand tijd.”

Verschure begon op 4 oktober en rooide de laatste op 4 november. “Het ging niet altijd van een leien dakje, maar we weten nu op welke punten we de machine nog verder moeten verbeteren. Daar gaat Basrijs mee aan de slag en dan moeten we half september volgend jaar weer proef kunnen draaien.”

Netjes in de boxen

De grootste aanpassing zit in het afzetsysteem van de volle boxen. “Dat kost nu nog te veel tijd, want bij het verwisselen van een volle voor een lege box staat de machine steeds stil. We hebben al ideeën over hoe dat sneller zou kunnen.”

Over het afleggen in de boxen met een speciale verticaal draaiende elevatorband is Verschure wel tevreden. “Het systeem legt ze netjes in de boxen, vrijwel zonder beschadigingen. We kunnen ze nu, na het helingsproces (cureren), ook beter bewaren. Dat is zeker een stap in de goede richting.”

Nog potentie in capaciteit

Bovendien haalt de rooier al een goede capaciteit. “We rooien nu zo’n zes boxen per uur, maar dat kunnen er wel tien worden. Dan zitten we aan 10 ton per uur. We halen die capaciteit, omdat we op de machine alleen loof, hout of stenen er zoveel mogelijk tussenuit halen. Dat is dus anders dan bij de machine van Asa-lift, waar ze op de rooier juist de goede bataat uitrapen en handmatig in boxen leggen. Wij krijgen in de schuur daarom een brede sortering aan knollen, maar na het cureren, gaan ze nog voorzichtig in een stortbak en sorteren we vervolgens uit in de gewenste sorteringen.”

We rooien nu zo’n zes boxen per uur, maar dat kunnen er wel tien worden. Dan zitten we aan 10 ton per uur.

Zuid-Eurepese concurrentie

Dat de productie lager uit zou vallen dan vorig jaar wist Verschure al, maar uiteindelijk valt het toch nog mee. “We zitten op zo’n 40 ton per hectare, ik hoor ook van producties van 25 tot 30 ton, maar als je dat hebt, is dat echt te weinig of ze moeten heel duur worden. Maar dan red je het niet tegen de Zuid-Europese concurrentie, want als ze de bataat daar gaan halen, dan betalen ze naast de bataat alleen nog transportkosten. Dan is het niet te winnen, want als dat in bulk kan, heb je het over zo’n 10 cent per kilo aan transport en er gaat 30 ton op zo’n vrachtwagen. Als ze een retourvracht hebben, is het denk ik nog goedkoper.”

Foodprint bataat

Verschure wijst verder nog op de foodprint van bataat. “Momenteel komt bataat in Nederland veelal uit de Verenigde Staten, Canada en Zuid-Europa. Misschien dat het vanuit de Verenigde Staten trouwens minder gaat worden, want die schijnen vanaf volgend jaar invoerrechten te moeten gaan betalen. Canada mag wel vrij aan de EU leveren. Maar los daarvan, als je kijkt om wat voor foodprint het bij dat soort transporten gaat, dan vind ik het vreemd dat supermarktketens en de verwerkende industrie bataat zover weg gaan halen, terwijl die hier ook geteeld wordt. Ze hebben de mond vol over duurzaamheid, het wordt hoog tijd dat ze hieraan gaan werken. Het is namelijk misleidend voor de consument, die steeds bewuster naar een duurzamere maatschappij wil. Dan moet je bataat toch op de lokale markt gaan inkopen?”

Supermarkten hebben de mond vol over duurzaamheid. Dan moet je bataat toch op de lokale markt gaan inkopen?

Zuid-Europees plantmateriaal

Toch haalt Verschure zijn plantmateriaal voor een groot deel zelf ook in Zuid-Europa. “Dat klopt, maar dat staat niet in verhouding tot het vervoeren van bataat als volumineus eindproduct in allerlei vormen, zowel in bulk als verpakt in dozen met frites en chips. Het komt zelfs verpakt als eindproduct zoals het in het schap van de supermarkt ligt.”

Hollandse zoete bataat

Verschure ziet ook nog wat huiver bij de industriële verwerkers. “Aviko is hier al een paar keer op bezoek geweest en nemen dan monsters mee. Ze doen daar proeven mee en bepalen onder andere de brix. Die is prima, maar toch blijft het bij kijken en schuiven ze het uitproberen weer op naar volgend jaar. Dat is weer een verloren jaar, terwijl ze prima tot frites te verwerken zijn.”

Goede hoop

Toch heeft hij goede hoop dat de markt nog aantrekt. “In Spanje en Egypte zijn ze al een heel eind door hun voorraden heen. Als de horeca ‘straks’ weer open mag, dan hoeven ze het daar dus niet meer te gaan halen. Ik hoop dat ze dan wel bij de Hollandse zoete bataat uitkomen.”

En afsluitend: “Mijn zus heeft onlangs een kist meegenomen naar een groentewinkel in haar woonplaats. Die was zo enthousiast over de zoetheid van onze bataat, dat hij nu 100 kilo komt halen. Ze zijn gewoon echt veel zoeter dan die Spaanse. Volgens mij komt dat door het cureren.”

Auteur Stan Verstegen