Vraag naar aardbeien groter dan aanbod

Voor aardbeien is het dit jaar een vragende markt geweest. Door het jaar heen vlak de productie en daardoor het aanvoerpatroon af. Aardbeientelers hebben een rendabel jaar.

“Na een rustig voorjaar werd het halfweg juli plots heel warm, waardoor de aardbeienproducties een boost kregen. Er werden aanvoeren behaald van 1,2 miljoen kilo per week ”, zegt Michiel Vermeiren, business unitmanager fruit van Coöperatie Hoogstraten. “Dat hebben we de laatste jaren in die periode nooit gezien. Vorig jaar was de aanvoer maar de helft, omdat de warme junimaand toen veel productie naar voren had getrokken.”

Vanaf de tweede helft juli eten mensen minder aardbeien vanwege de vakantieperiode in Europa en het toenemend aanbod van zacht- en steenfruit. “Het aanbod aan bessen en kersen neemt dan hard toe. Het volume aardbeien was dit jaar te groot voor de vraag op dat moment, waardoor de prijzen in een dip geraakten.”

Geen boost van Olympische Spelen

Vermeiren: “We hadden ook gehoopt op een boost rond de Olympische Spelen in Parijs, maar die bleef uit. Logistiek was de stad moeilijk te bereiken en de prijzen van restaurant gingen de hoogte in. Bovendien waren veel Parijzenaren de stad ontvlucht.”

Door de hitte in juli was de productie van aardbeien in Engeland en Duitsland sneller opgedroogd. Dat zorgde voor een toegenomen vraag en deed de prijzen in augustus weer de goede richting uit bewegen. “Normaal zijn het de zomerteelten die nog doorgaan in productie, ook in de andere landen, maar nu versneld waren afgerijpt.”

Structureel tekort aardbeien

Augustus was een echte zomermaand met een kleine hittegolf en relatief hoge temperaturen. “Dit heeft tot wisselende kwaliteit geleid, doordat de planten uit balans raakten”, zegt Aad van Dijk, Manager Fruit van The Greenery. “Hierdoor waren ze eerder leeg geoogst en zijn de teelten gestopt. De aanvoer in Nederland was dan ook lager dan verwacht. Daardoor zaten we steeds in een vragende markt met een structureel tekort.” Dit gold ook voor heel Noordwest-Europa (België, Duitsland, Engeland). “In de zomer zijn dit zelf ook producerende landen, maar door een lagere productie waren ze zelf op zoek naar aardbeien. Dat heeft tot hele mooie hoge prijzen geleid die de lagere productie compenseerde.”

Geen aansluiting in productie

Begin september was er geen aansluiting in productie van de zomerteelt met de herfstteelt. Van Dijk: “Door te weinig productie was er een gat in de aanvoer. Dit zorgde voor een tekort aan aardbeien, wat we de laatste jaren niet eerder in deze periode hebben gezien. De prijzen gingen fors omhoog tot soms wel boven de € 12 per kilo op een dag.” Eind september kwamen de vroege rassen van de herfstteelt (Maling Centenary, Inspire) in productie en medio oktober Elsanta.

Vermeiren: “Vanwege het weer in de zomer zijn de herfstteelten later geplant. Dat betekende dat er eind september bij ons geen normale aanvoer van aardbeien was.” Door de latere planting was er begin oktober nog een lagere productie, maar eind oktober en begin november bereikte de productie weer een normaal niveau. “In deze maand waren de aardbeienprijzen goed, maar wel iets teruggezakt door een toenemend volume.”

Gat tussen Engelse productie en import

In november is de aanvoer snel afgenomen. Van Dijk: “Omdat de vraag hoger is dan het aanbod, zijn de marktprijzen hoog.” Traditioneel is het de Engelse markt die in deze tijd Nederlandse aardbeien wil hebben. “In de weken 38 tot 48 vullen we het gat tussen de Engelse productie en import vanuit Zuid-Afrika en Zuid-Europa (Egypte, Jordanië en Griekenland).”

Tot de kerst komt de aardbeienaanvoer van de herfstteelten en de eerste belichte teelten. “Voor aardbeientelers is het een rendabel jaar geweest met hoge prijzen. Ondanks de hogere kosten voor energie en arbeid houden ze onder streep voldoende over.”

Belichte winterteelt aardbeien

Aardbeienoogst in september. Foto: Bert Jansen

Bij Coöperatie Hoogstraten zijn er acht telers met in totaal 15 hectare belichte winterteelt aardbeien, die doorloopt tot in februari. Vermeiren: “Tegenover vorig jaar zijn er twee telers meer en hebben we dus iets meer volume in contract kunnen zetten voor een basisafzet, omdat het een duurdere teelt is. Het andere deel komt voor de klok, die blijft bij ons het hele jaar draaien.”

In de komende periode zijn België en Nederland de enige producenten van aardbeien. “Ook in deze winterperiode zien we dat handelaren meer dan voorgaande jaren bewust kiezen voor lokale productie boven import, vaak omwille van duurzaamheidsredenen.”

Tendens voor 2025

Van Dijk: “Naar verwachting zal er volgend jaar meer vraag dan aanbod zijn met hogere marktprijzen. Hieraan zal de handel wel aan moeten wennen, omdat het meer regel dan uitzondering zal zijn. Voor aardbeientelers zijn het uitdagende vooruitzichten om op het juiste moment te produceren.”

De oorzaak van een vragende markt ligt volgens de manager aan verandering in rassen, krimpend areaal en stijgende energiekosten. “Steeds meer telers gaan ‘doordragers’ telen. Dat geeft een gunstig arbeidsprofiel, maar geen productiepieken meer. Het vollegrondsareaal van aardbeien in Noordwest-Europa krimpt behoorlijk, omdat het risicoprofiel groter wordt door extremer weer en arbeidsinvulling. Gezonde aardbeien telen is moeilijker door een afnemend pakket aan gewasbeschermingsmiddelen. Telers die hun energievoorziening niet op orde hebben stoppen ermee, omdat de belasting op gas en CO₂-rechten toenemen.”