‘Voedselwaakhond als bondgenoot bij voedselclaims’

Op Radio 1 onderzoekt AvroTros elke middag in de rubriek Feit of Fictie een uitspraak in de media (zowel in nieuws- en opinieprogramma’s als in reclames) op zijn waarheidsgehalte. Laatst de claim van Teun van de Keuken, dat producten in de supermarkt met een vitamineclaim op de verpakking in werkelijkheid helemaal niet gezond zijn.

De factcheckende journalist belde voor het checken van deze uitspraak ‘Voedselwaakhond Foodwatch’. Dan gaan bij ons op de redactie wat stekels omhoog. “Zélfbenoemde voedselwaakhond!” roept een van onze redacteuren dan steevast.

Tuinder voelt zich slachtoffer

Die stekeligheid komt voort uit de niet altijd even genuanceerde stellingname van deze en andere zelfbenoemde waakhonden. Daarvan voelen boeren en tuinders zich met enige regelmaat slachtoffer. Nooit een fijn gevoel en vakbladredacteuren voelen nu eenmaal vaak mee met hun lezers.

In toetjes wordt vaak fruit benadrukt, terwijl er nauwelijks fruit in zit. – Foto: Dennis Beek

In dit geval is Foodwatch juist heel vriendelijk voor de tuinder. Over het feit dat de voedselindustrie straffeloos elke milligram aan vitamine op de verpakkingen van hun producten mag aanprijzen, terwijl er toch vooral heel veel suiker, zout en/of vet in zit, zegt Foodwatch-voorman Sjoerd van de Wouw: “Er zit geen vitamineclaim op peren, maar wel op perenijsjes. Dat is natuurlijk de omgekeerde situatie.”

Liever zelfbenoemd dan afhankelijk

De term zelfbenoemd is doorgaans niet vleiend bedoeld, maar moet in geval van een waakhond misschien wel zo worden opgevat. Want wie zichzelf benoemt is ook niet afhankelijk van bijvoorbeeld de overheid, bedrijven of complete sectoren.

En in menig dossier is Foodwatch – al is het maar een clubje van 5 mensen – wel degelijk een bondgenoot, waar de voedselindustrie met haar kant-en-klare producten zoals vruchtenyoghurt met 1% framboos of Pizza Verdura met 3% groente toch eigenlijk gewoon de concurrent is. Om niet te zeggen de vijand van ieder die een gezond voedingspatroon voorstaat.

Liever lekker dan gezond

En over die ‘vitamineclaim’ die dan wel of niet op verse groente gezet zou mogen worden? Het ís natuurlijk verderfelijk dat op verpakkingen van junkfood zomaar de schijn van gezondheid gewekt mag worden – dat zou verbóden moeten worden. Anderzijds is het nergens voor nodig dat er op verse groente vitamine- of gezondheidsclaims zouden moeten komen. Dat groente en fruit gezond zijn, dat is genoegzaam bekend. Veel bevorderlijker en beter is het om te werken aan de bewustwording dat groente en fruit de absoluut lekkerste smáákmakers op ons bord zijn.