Verbazing over ‘beperkt effect’ btw-vrijstelling AGF

Dat stelt Thijs van Rens, hoogleraar economie aan de universiteit van Warwick. Zelf rekende hij aan onderzoek waarbij de Britse overheid groenten en fruit subsidieert met 25%. Dan zal de consumptie 15% toenemen. Zo worden echte stappen gezet voor gezondheid, stelt Van Rens.

In Nederland is door onderzoeksbureau SEO gekeken wat het effect is van afschaffing van de 9% btw-heffing op groenten en fruit in de winkels. “SEO schat het effect van een btw-verlaging van 9 naar 0% op een 4% verhoging van de consumptie van groente en fruit. Dit is gebaseerd op een elasticiteit van -0,5. Dat is een internationaal geaccepteerd cijfer, dus 4% extra consumptie lijkt een redelijke verwachting.”

Enorm effect op gezondheid

Maar dat is beslist geen ‘beperkt effect’, zoals SEO concludeert. Rens: “De calorie-onbalans die aanleiding geeft tot obesitas is heel klein, dus als mensen 4% meer groente en fruit eten, en daardoor 4% minder processed food of vlees, dan verwacht ik een enorm effect op de percentages overgewicht en obesitas.”

Ook maakt een consumptiestijging van 4% een flink deel goed van het verschil tussen aanbevolen en werkelijke consumptie. “Op basis van ons eigen onderzoek raden wij een subsidie van 25% aan in plaats van een tariefverlaging van ‘maar’ 9%.”

Van Rens is tevens verbaasd dat het afbakenen van groenten en fruit juridisch zo moeilijk zou zijn. Er worden immers al verschillende tarieven geheven (21%, 9% en 0%) op verschillende producten. In diverse buitenlanden wordt ook voor groenten en fruit een ander tarief gehanteerd, stelt hij. Toch is dat geen beletsel op het goedkoper maken van groenten en fruit.

Subsidie ook prima

“SEO schrijft ook dat een subsidie op groenten en fruit veel minder last heeft van de problemen met uitvoerbaarheid die bij een btw-verlaging zouden optreden. Dat is ook prima. Een subsidie van 9% op groenten en fruit heeft precies hetzelfde effect op de prijs voor de consument, en daarmee op de gezondheid, als een btw-verlaging met 9%.”

Dat de maatregel de schatkist veel geld kost, zoals SEO ook berekent, is ontegenzeggelijk waar. En een subsidie van 25%, zoals in Engeland aan de orde is, is nog veel duurder. “Voor het Verenigd Koninkrijk schatten wij de kosten daarvan op € 2,9 miljard. Maar die moeten worden vergeleken met de nog veel hogere bedragen die daardoor bespaard kunnen worden op de gezondheidszorg.”