‘Veel ruimte voor willekeur in wet-en regelgeving’

De huidige wet- en regelgeving verlangt op administratief gebied een hoge mate van professionaliteit van boeren en tuinders. Die eis gaat zo ver dat ze niet meer aansluit bij de aard van de agrarische sector. En al helemaal niet bij de zo graag geziene bedrijven van kleinere omvang.

De maatschappij wil graag bedrijven met persoonlijk ondernemerschap, met een boer of tuinder op klompen die heel de dag bezig is met produceren. Tegelijkertijd wordt verwacht dat hij de godganse dag bezig is aan te tonen dat zijn bedrijfsvoering voldoet aan alle wetgeving en maatschappelijke wensen: hij moet daarvoor een perfecte, sluitende administratie bijhouden.

Het gevolg daarvan is dat een breed opgetuigde dienstensector is ontstaan, om de bedrijven te ontlasten van al dat papierwerk. Dat gebeurt voor uurtarieven die een veelvoud zijn van wat de agrarische ondernemer met zijn eigenlijke productie per uur kan overhouden, met alle risico’s en vermogensinzet die daarbij horen. Deze ondersteunende instanties adviseren de overheid ook geregeld, uitmondend in – ‘verrassing’ – nog meer regels.

Wildgroei aan certificeringen

Onder het mom van liberalisering heeft de overheid ondertussen een deel van haar regelgeving ondergebracht bij de markt, met een wildgroei aan certificeringen tot gevolg. Ondernemers moeten oeverloos lange vragenlijsten afvinken, de overheid kan de zaak afdoen met een simpele verwijzing naar de markt. Hiermee maakt ze ruimte vrij voor willekeur, corruptie en machtsmisbruik. Denk aan bovenwettelijke MRL-eisen of aan een auditeur die niet stevig in zijn schoenen staat. Aan wie wordt in die gevallen eigenlijk rekenschap afgelegd? Ik denk dat een overheid juist bescherming moet bieden tegen dit soort situaties.

Wet- en regelgeving moeten de praktijk volgen, niet omgekeerd

Nog een punt: wet- en regelgeving moeten de praktijk volgen, niet omgekeerd. Als er technische mogelijkheden voor bedrijfsvoering bijkomen, mag de regelgeving meer eisen. Maar loopt wet- en regelgeving voor op de feitelijke mogelijkheden, dan kan dat tot onwerkbare situaties en criminalisering van de gangbare praktijk leiden.

Administratieve gedrochten

Je hoort soms geluiden over het failliet van het huidige voedselproductiesysteem. Dan wordt iets anders bedoeld, maar feitelijk gaat het dan over het in elkaar grijpende systeem van administratieve gedrochten die de sector steeds meer in haar greep houdt. Het zou voor de boeren en tuinders een zegen zijn als de nieuwe regering het aandurft al dat energie- en tijdverslindende extra werk in te dammen.