Urgenda heeft een nieuw landbouwmodel neergelegd voor Nederland met vooral minder teelt van sierteelt en voor diervoeders. In de sierteeltkassen kunnen groenten en fruit komen. Voor boeren en telers zou voor extensievere teelt een toelage van €1.000 per hectare voldoen om milieuproblemen op te lossen.
Stichting Urgenda is een Nederlandse actiegroep die Nederland sneller duurzaam wil maken. Met rechtszaken heeft de groep al eerder sterke invloed gehad op het overheidsbeleid rond duurzaamheid. Het nieuwe landbouwmodel dat onder de naam Landinzicht is gelanceerd, kan Nederland uit milieu-, maar ook gezondheidsproblemen leiden en het landschap aantrekkelijker maken.
Krimp veestapel
Het model heeft vooral voor akkerbouw en veehouderij grote gevolgen. Door minder dieren te houden en de consumptie van plantaardige eiwitten te verhogen naar een aandeel van 67% kan bijna 73% van het Nederlandse landbouwareaal anders worden beteeld, stelt de groep. Over hoezeer de veestapel moet slinken, is Urgenda niet duidelijk. In Nederland zou productie moeten zijn om om 33% van de benodigde dierlijke eiwitten te voorzien. De economische effecten van het grotendeels schrappen van export laat de groep achterwege.
Groenten in plaats van sierteelt in kassen
Hoewel de glastuinbouw zelf maar 1% van het landbouwareaal inneemt, is het volgens Urgenda nodig om de sierteelt in kassen sterk terug te dringen of te vervangen voor de groententeelt. Het argument hiervoor is vooral de CO2-uitstoot van gasverbruik voor bloemen- en plantenteelt. Ook de sierteelt in de vollegrond staat voor Urgenda ter discussie. Ook daarbij gaat de organisatie voorbij aan de economische effecten hiervan.
Stikstof- en milieuproblemen oplossen
Boeren en telers zouden met een toelage van €1.000 per hectare hun teelt kunnen aanpassen om het stikstofprobleem én de vraagstukken rond water, biodiversiteit en natuur op te lossen. In Nederland zou dat neerkomen op een kostenplaatje van €1,8 miljard per jaar. Voor teelt uit volle grond betekent dat niet-kerende grondbewerking, geen gebruik van kunstmest en geen preventief gebruik van middelen.
Ook betekent het de aanleg van landschapselementen zoals heggen, hagen, poelen, bloemranden, boomsingels en houtwallen op minimaal 10% van elke hectare landbouwgrond. Bomen op en rond het land blijven minimaal 20 jaar staan. Er komt dan een extra vergoeding voor een hoge biodiversiteit voor kleinschalige tuinderijen, gemeenschapstuinen en voedselbossen.
Export groenten en fruit kan krimpen
Voor de teelt van groenten en fruit benoemt Urgenda gewasbeschermingsmiddelen als gif. Een gezonder landbouwmodel zou ook gepaard moeten gaan met teelt van residuvrij product, stelt de groep. De productie van groenten en fruit in Nederland hoeft niet te groeien, maar kan wel groeien door vervanging van sierteelt.
In dat geval blijft de export overeind. Urgenda gaat er namelijk vanuit dat de Nederlandse consumptie van groenten en fruit zal toenemen door nieuw beleid van supermarkten en overheid, waardoor de export van groenten en fruit zal afnemen. Die conclusie lijkt geen rekening te houden met het grote exportaandeel voor een aantal producten.
Meer consumptie plantaardige eiwitten
Nu is 80% van de verkochte producten in winkels ongezond. Het aandeel groenten en fruit moet omhoog. Door een stevige stijging van de productie van bonen en noten kan Nederland zelf de stijging van de consumptie van plantaardige eiwitten opvangen. Daarmee is €12 miljard te besparen op gezondheidszorg en milieukosten, stelt de actiegroep.
