UPDATE: tijdlijn Ehec-crisis

Bekijk de tijdlijn van de Ehec-crisis van 3 juni tot vandaag.

3 juni: de Verenigde Arabische Emiraten stellen een importverbod op voor bepaalde Nederlandse, Duitse, Deense en Spaanse groenten. Voor alle groenten geldt dat een E.coli-vrije verklaring wordt gevraagd. Ook Libanon weigert Europese groenten. Amerika en Canada zijn extra alert op tomaten, sla en komkommer. Rusland heeft een reeks voorwaarden gesteld voor een eventuele opheffing van het invoerverbod voor Europese verse groenten. Europa eist het intrekken van het Russisch importverbod. Amerika hekelt de Duitse aanpak. Antibiotica vergroten de kans op nierfalen. De beste behandeling is volgens hen om vloeistoffen via de aders toedienen. In Nederland wordt een vijfde Ehec-patiënt bevestigd. Er zijn totaal tweeduizend Ehec-infecties en verdachte gevallen. 1.500 patiënten lijden aan HUS. Achttien mensen zijn overleden. De bacterie is opgedoken in twaalf landen. Nagenoeg alle gevallen zijn naar Hamburg te herleiden. Rabobank heeft een pakket aan maatregelen getroffen om gedupeerde komkommertelers te helpen.

4 juni: bekendmaking dat het spoor naar een restaurant in Lübeck leidt. Zeventien patiënten hebben er gegeten. Het RIVM zet een Outbreak Management Team op voor Ehec.

5 juni: het dodental in Duitsland is opgelopen tot 21. In Zweden is ook een vrouw bezweken. Het totaal aantal doden komt daardoor op 22. In Duitsland zijn er 1.526 Ehec-gevallen bekend. Bij 627 patiënten is HUS vastgesteld. Veel patiënten verkeren in levensgevaar. Spruitjes in het Lübeckse restaurant worden aangewezen als mogelijke bron. Later wordt dat veranderd in taugé door een verwarring van Brussels sprouts (spruitjes) en Bean sprouts (taugé). Ook worden andere kiemgroenten als mogelijke bron genoemd. WHO adviseert het Ehec-onderzoek ook te richten op rundvlees.

6 juni: Duitse afnemers annuleren massaal hun bestellingen bij taugéproducenten in onder meer Nederland. De eerste tests op mogelijk met Ehec besmette kiemgroente op een biologisch bedrijf in de Duitse deelstaat Nedersaksen hebben nog niets opgeleverd. LTO schat de schade voor de groentesector door het foutief beschuldigen van onder meer komkommer op 70 miljoen euro. Uit preventieve tests bij Nederlandse kwekers worden geen besmette kiemgroenten aangetroffen. De zesde Nederlandse Ehec-patiënt is bevestigd. 

7 juni: EU-bewindslieden van Landbouw komen in Luxemburg bijeen voor een extra beraad over de crisis in de groentesector. De Europese Commissie stelt de ministers van landbouw van de Europese Unie voor 150 miljoen euro beschikbaar te stellen. De landbouwministers van de Europese Unie willen meer geld. Staatssecretaris Henk Bleker denkt aan 200 tot 300 miljoen. Het Duitse crisismanagement wordt door de EU zwaar bekritiseerd over zijn handelen. Te veel verdeeldheid tussen deelstaten en slechte communicatie. De oorzaak is nog steeds niet gevonden. Tests op kiemgroenten geven geen positieve resultaten. Bij eerdere Ehec-uitbraken werd echter slechts één op de vier keer de oorzaak gevonden. Het aantal doden is opgelopen naar 25. Twee bejaarde vrouwen in Duitsland overlijden en nog eens 94 mensen zijn ziek geworden. Het aantal besmettingen in Duitsland staat op 2.325. In andere Europese landen is de teller blijven staan op ongeveer honderd. Olifanten van Dierenpark Emmen krijgen overtollige komkommers van teler Koos de Vries.

8 juni: Staatssecretaris Henk Bleker gaat naar Rusland om te praten over het importverbod voor Europese groenten. Bleker zet een eerste stap naar de opheffing van het Russische importverbod. Nederlandse en Russische deskundigen gaan samen alle groenten testen op de Ehec-bacterie, zodat de Nederlandse export op kort termijn weer kan worden hervat. Tweede Kamerlid Ger Koopmans (CDA) roept staatssecretaris Bleker op om een schadeclaim bij de Duitsers in te dienen. Groentetelers willen de productie beperken, omdat ze voorzien dat ze komkommers en tomaten voorlopig toch niet kwijt kunnen. Afspraken over productiebeperking stuiten echter op mededingingswet. Deskundigen ontdekken in het Duitse Maagdenburg op komkommerresten de Ehec-bacterie (O104:H4 variant). De resten liggen in de vuilnisbak van een gezin dat lijdt aan een Ehec-besmetting. Op een partij rode bietenspruiten uit Nederland wordt in Duitsland Ehec- bacteriën aangetroffen. Het gaat niet om het type O104. Alle (750) tests naar taugé vallen negatief uit, maar men volgt twee nieuwe aanwijzingen van Ehec-besmetting op taugé. In Frankrijk is de eerste Ehec-patiënt vastgesteld. Het vermoeden bestaat dat er een tweede besmetting is. Polen maakt ook bekend dat er twee Ehec-besmettingen zijn geconstateerd. Duitsland kondigt aan dat de verspreidingssnelheid van Ehec afneemt en men verwacht dat het uiteindelijke aantal besmettingen zal oplopen tot 2.600. Er sterven in Duitsland nog drie mensen door de Ehec-besmetting. Het aantal doden staat in Duitsland op 26 en in totaal op 28. 760 mensen hebben HUS. Artsen in Bonn en Greifswald vinden aanwijzingen dat de Ehec-bacterie (O104:H4) bij sommige patiënten het immuunsysteem ontregelt. Vier ernstig zieken krijgen een speciale vloeistofbehandeling. De eerste testresultaten zijn hoopgevend.

9 juni: De Europese Commissie wil 50 procent van de schade aan telers vergoeden. Het gaat om een bedrag van 210 miljoen euro. Tuinders vinden de voorstellen volstrekt ontoereikend. Ook staatssecretaris Bleker vindt 210 miljoen euro aan de magere kant. Een schadeclaim tegen Duitsland zoals Ger Koopmans (CDA) voorstelt, wijst hij van de hand als ‘onkies’. RIVM meldt dat er twee nieuwe besmettingen in Nederland zijn opgedoken. Het totale aantal staat nu op acht. De nieuwe patiënten hebben de besmetting in Duitsland opgelopen.  Onderzoeksinstituut TNO kondigt aan dat zij de Ehec-bacterie  met natuurlijke ingrediënten kan bestrijden, maar dat dit pas over twee jaar op de markt gebracht kan worden. nVWA maakt bekend dat de rode bietenspruiten met de Ehec-bacterie (niet de bacterie die de uitbraak heeft veroorzaakt) afkomstig zijn van de firma Hamu. In Duitsland is het aantal doden opgelopen naar 29. Een vrouw van 20 jaar en een 57-jarige man zijn overleden. Bij een vrouw van 68 jaar werd vastgesteld dat zij al op 3 mei aan Ehec is overleden. Het aantal nieuwe patiënten in Duitsland per dag neemt af, waarmee de hoop is gerezen dat de top van de uitbraak bereikt is. Er zijn nog geen sporen van de Ehec-bacterie op taugé gevonden en de bron van Ehec (O104:H4) op de vuilniskomkommer in Maagdenburg is nog niet opgespoord. Duitsland waarschuwt voor hosties in de kerk, waar een nieuw spoor naar toe lijkt te leiden.

10 juni: Duitsland trekt de waarschuwing voor het consumeren van tomaten, komkommers en sla in. De waarschuwing voor kiemgroenten blijft gelden. Later wordt bekend dat in het noorden van de Duitse deelstaat Rijnland-Westfalen de zeer agressieve vorm van de Ehec-bacterie voor het eerst aangetroffen is op taugé in een vuilnisbak. Twee leden van de familie zijn ziek geworden. De taugé is afkomstig van het biologische bedrijf Biohof in Nedersaksen (Biennenbüttel), dat al eerder in verband werd gebracht met de Ehec-bacterie. Het bedrijf mocht echter nog andere groenten dan taugé verkopen, maar dat heeft het bedrijf op vrijwillige basis niet gedaan. Het niet totaal sluiten van het bedrijf stuit in Duitsland op veel kritiek. In Duitsland vallen weer twee slachtoffers, waarmee het aantal in Duitsland op 31 komt. De nVWA heeft bij een tweede Nederlandse teler rode bietenspruiten aangetroffen die besmet zijn met de Ehec-bacterie. Het gaat niet om het type O104.  Rusland heft het importverbod op Europese verse groenten op. Rusland wil echter veiligheidsgaranties van de EU.

11 juni: Steeds meer onderzoeken wijzen uit dat kiemgroente de bron van de Ehec-epidemie is. Naast het Robert Koch Instituut (RKI) brengt ook het Duitse ministerie van Consumentenbescherming bewijs naar buiten. Het staat voor 100 procent vast dat het om het O104:H4 type gaat, maar men staat voor een raadsel hoe de bacterie op het bedrijf in Bienenbüttel is gekomen, omdat het bedrijf aan alle voorzorgsmaatregelen voldeed. Duitse autoriteiten roepen burgers op om verdachte verpakkingen met kiemgroenten in te leveren.

12 juni: De Ehec-bacterie heeft aan weer drie mensen in Duitsland het leven gekost. Het aantal staat nu op 34 mensen die in Duitsland zijn overleden en één in Zweden. Duitsland sluit meer slachtoffers niet uit. Het RKI rapporteert 3228 besmettingen. Fors hoger dan eerder geraamd en er zijn zelfs ramingen van 4.000. Bijna 800 mensen, waarvan 69 procent vrouw, hebben HUS en ongeveer 100 mensen hebben zulke zware schade aan hun nieren dat ze een transplantatie of dialyse nodig hebben.  De uitbraak heeft tot nu toe 600 miljoen euro aan schade veroorzaakt.

13 juni: Opnieuw is er een slachtoffer gevallen het totaalaantal staat nu op 36 overleden personen in Europa.  EU-commissaris John Dalli verklaart dat Duitsland de situatie onder controle heeft, maar hij sluit niet uit dat er nieuwe besmettingen opduiken. Duitsland maakt bekend dat er op Lollo Rosso Salade een Ehec-bacterie is gevonden, maar stelt vast dat het hier hoogstwaarschijnlijk niet om de gevaarlijke variant O104:H4 gaat.

14 juni: Supermarkten willen na de Ehec-uitbraak pleiten voor strengere hygiëne-eisen voor productie en levering van groente en fruit, zo meldt Marc Jansen, directeur consument en kwaliteit van het CBL. Een 2-jarige jongen in Duitsland sterft aan Ehec. Het is de eerste keer in Duitsland dat een kind aan de gevaarlijke bacterie is gestorven. Tot dusver was het jongste slachtoffer 20 jaar. Het dodental in Duitsland staat nu op 36 en in totaal op 37. Het Productschap Tuinbouw vreest dat de schade voor Nederlandse tuinders als gevolg van de uitbraak van de Ehec-bacterie in Duitsland en de daardoor verstoorde markt de komende periode nog verder oploopt. Volgens het productschap lijden de telers momenteel ongeveer 40 miljoen euro schade per week, voor de handelaren is dat 30 miljoen euro. De EU heeft besloten om 210 miljoen euro beschikbaar te stellen voor de gedupeerde tuinders en telers. Daarmee wordt 50 procent van hun schade vergoedt.  In Duitsland zijn er aanwijzingen en vermoedens gevonden dat de Ehec-bacterie mogelijk overdraagbaar is van mens tot mens. Een besmet echtpaar heeft mogelijkerwijs in hun cateringbedrijf de bacterie op het voedsel overgedragen. Nader onderzoek volgt.

15 juni: De Europese Commissie is boos dat de Russische regering het importverbod op verse groenten uit de EU nog steeds niet heeft opgeheven. De EU eist opnieuw het opheffen van het Russisch importverbod. Duitsers zijn ontevreden over de aanpak van de Ehec-uitbraak. Bij een peiling noemt 35 procent van de ondervraagden de aanpak ‘niet zo goed’ en 23 procent vindt die ronduit slecht. Een minderheid van 40 procent zegt tevreden te zijn. De uitbraak is over haar hoogtepunt heen, zo meldt het Duitse instituut RKI. Van 1 tot 21 mei was het aantal besmettingen 0 tot 18 per dag (8 HUS gevallen). Op 23 mei was dat 157 per dag (61 HUS gevallen). Vanaf dat moment daalt het aantal besmetting drastisch tot enkele gevallen per dag. Duitse onderzoekers van het Göttinger Laboratoria voor Genomanalyse stellen dat we niet te maken hebben met de Ehec-bacterie, die zijn oorsprong vindt in Afrika, maar meer met het Eaec-bacterie (Entero-Aggregativer Escherichia coli). De bacterie is eigenlijk ontstaan door een kruising van een Ehec-bacterie met een Eaec-bacterie en heeft het vermogen om een zeer giftige stof te produceren. De onderzoekers verwachten met deze informatie een medicijn of antibiotica te kunnen ontwikkelen.

16 juni: Er zijn weer twee mensen in Duitsland overleden aan de Ehec-bacterie, waardoor het totaal aantal doden in Duitsland op 38 komt te staan (39 in Europa totaal). Duitsland begint langzaamaan opgelucht adem te halen. Er worden geen nieuwe patiënten opgenomen die. na het bekendmaken van de besmettingsbron van taugé vorige week, besmet zijn geraakt. Alle nieuwe patiënten stammen van voor die tijd. Het aantal nieuwe besmettingen neemt gestaag af. De teller van het aantal besmettingen staat op 3.304, waarvan 784 personen HUS hebben. In totaal zijn er 9.400 monsters genomen van groenten. In Hessen is een bedrijf gesloten vanwege een Ehec-bacterie op salade. Het betreft niet de variant O104:H4. In het noorden van Frankrijk zijn vijf kinderen opgenomen in het ziekenhuis, nadat ze vlees hadden gegeten dat was besmet met een E.coli-bacterie. De kinderen zijn er slecht aan toe. Het vlees was waarschijnlijk afkomstig van de Lidl. Het betreft wederom niet de variant O104:H4. Het Productschap Tuinbouw meldt dat 30 miljoen kilo groente is vernietigd door de Ehec-uitbraak. Er is meer dan 13 miljoen kilo komkommer uit de markt gehaald. Bij tomaten gaat het eveneens om 13 miljoen kilo. Daarnaast is 700.000 kilo paprika en ruim 80.000 kilo sla niet afgezet. Er is 300 hectare niet geoogst. De schade loopt inmiddels op tot meer dan 150 miljoen euro. 

17 juni: In Duitsland sterft het veertigste slachtoffer, een 81-jarige vrouw, door de Ehec-bacterie. De gevaarlijke variant O104:H4 is een beek in de buurt van Frankfurt aangetroffen. De beek ligt een paar honderd meter van het bedrijf waar de bacterie op taugé is gevonden

18 juni: Duitse autoriteiten geven geen waarschuwing uit vanwege de vondst van de Ehec-bacterie in oppervlakte nabij Frankfurt. Drinkwater is veilig te gebruiken.

19 juni: Er worden geen nieuwe ontdekkingen gedaan in het oppervlaktewater elders, maar voor wetenschappers is het wel duidelijk dat de gevaarlijke O104:H4 bacterie nog lange tijd in het milieu kan zitten en dat Duitsland alert moet blijven.