‘Tuinbouwvrouwen aan de top’

In dit najaar verscheen een boek over Huis te Lande, de eerste tuinbouwschool voor meisjes in Rijswijk. In 1907 richtte Jacoba Hingst een opleiding op voor vrouwen.

Het was bedoeld voor dames van goede stand, die een huishouding bestierden en over de tuinen en voedselvoorziening waakten. Eigenlijk leerden de jonge dames hoe je tuinmannen moest aansturen.

Volgens de auteur Frans Holtkamp was het echter ook een bredere opleiding. Er was een serieus tuinbouwcomplex gevestigd met kassen, stookinstallatie, oranjerie en pakschuur. Er werden bloemen, groenten en fruit geteeld. De dames gingen uiteindelijk niet alleen in de huishouding, maar ook bij proefstations, botanische tuinen en bloemenzaken aan de slag. Een emancipatietraject kwam in deze periode op gang.

Wie is de baas?

Dit is vandaag de dag nog niet afgerond. In het vakblad Bloemisterij van december 2019 is te lezen dat op slechts 3% van de bedrijven een vrouw de leiding heeft in de tuinbouw, een zeer laag percentage na alle inspanningen, nu 113 jaar later.

Nu is het maar de vraag wie de baas is op menig tuinbouwbedrijf. Ook bij mijn familie heb ik het zelf ervaren dat de mannen weliswaar naar buiten toe aan het hoofd staan, maar menig vrouw bestierde eigenlijk het bedrijf, naast het huishouden. Ze waren vaak verantwoordelijk voor het personeel en de administratie; twee belangrijke pijlers om het bedrijf goed te laten draaien.

Vrouwen vaak in communicatiefuncties

Ook vandaag de dag zijn er veel vrouwen actief in de tuinbouwtop. Minister Carola Schouten, Jolanda Heistek en Adri Bom bij Greenports Nederland, Rosaline Zuurbier bij FloraHolland en we hebben Annie Beekenkamp, directeur van Beekenkamp Groep, een van de grootste tuinbouwbedrijven in Nederland. Bij grote en kleinere bedrijven staan ze wel degelijk aan het roer. De boodschap die wordt gebracht is toch vaak door vrouwen aangestuurd, omdat zij de communicatiefuncties in handen hebben. Zij bedenken ook vaak de nieuwe concepten.

Voor de diversiteit en de te maken keuzes zou het goed zijn als er meer vrouwen door het glazen glasdek breken

Toch blijft het beperkt. Ilone Ammerlaan deed zelfs een stapje terug als algemeen directeur van Plantise. Voor de diversiteit en de te maken keuzes zou het goed zijn als er meer vrouwen door het glazen glasdek breken. De tuinbouwschool in Rijswijk is nu onderdeel van Wellant. In 2021 fuseert Wellant met Helicon en Citaverde en zo staan er straks vier vrouwen en een man aan de leiding.

Met de erfenis van mevrouw Hingst is het goedgekomen. Met het vertrek van Sjaak van der Tak komt er bij Glastuinbouw Nederland een belangrijke functie vrij. Het wordt tijd dat een vrouw daar het roer overneemt en de tuinbouw op sleeptouw neemt.