Trayplanten aardbei vlot en voorzichtig inpakken

Plantenkwekerij Van Alphen in Galder (N.-Br.) maakt voor de opkweek van haar trayplanten voor aardbei al een aantal jaren gebruikt van een stellingensysteem. Hierbij staan de planten enkele decimeters van de grond, zonder kans op ziekten vanwege opspattend water. Het 5 hectare grote veld is onderverdeeld in 12 meter brede en 300 meter lange vakken met 54 plantrijen. Tussen de vakken liggen rails voor twee 12 meter brede over het gewas rijdende arbeidsplatforms. Die worden gebruikt voor alle handelingen tijdens de opkweek, van begin tot eind. In vergelijking met de conventionele trayplantopkweek op de grond, maakt deze aanpak op stellingen het werk efficiënter en prettiger.

_{Tekst gaat verder onder de foto‘s.}

Niet meer in de knel

Een flink deel van de benodigde arbeid is nodig voor in het verzamelen en inpakken van de planten aan het eind van de opkweek. In bijna alle gevallen worden de trays handmatig in kuubskisten leeg geklopt. Vervolgens gaan de kisten met planten naar een loods voor verdere verwerking. Helemaal ideaal is deze werkwijze niet, want de planten zitten in de kist toch min of meer in de knel, en ze moeten weer uit elkaar gehaald worden voor het opschonen, sorteren en inpakken. Verder vraagt deze werkaanpak handelingen die (mogelijk) vermeden kunnen worden, als transport en het ontwarren van de planten in de loods.

Direct op de band

Het leegkloppen van de trays gebeurt bij Van Alphen ook nog. “Nog even”, vertelt directeur Frank van Alphen. “GEGE-Machinebouw, de constructeur van het stellingensysteem, werkt aan een alternatief voor dat leegkloppen. Als het goed is, kunnen we daar dit seizoen nog even mee werken.” Hij komt er later op terug.

Anders is al wel dat de planten direct op een transportband worden uitgeklopt. Deze band maakt onderdeel uit van een complete verwerkingslijn. Aan het eind ervan staan de planten kant en klaar ingepakt in twee sorteringen voor afvoer in de koelcel. De planten worden dus niet tussentijds bij elkaar gepakt in grote verzamelkisten.

Trays opschuiven

Anders dan anders is ook dat al dat werk ter plekke gebeurt, direct bij de opkweekstellingen. Dat gaat als volgt:

• De trays met planten worden met het arbeidsplatform vanaf de opkweekplek tot aan de rand van de stellingen geschoven. Als aangegeven is een arbeidsplatform 12 meter breedte, passend bij 54 rijen. Dat opschuiven gaat ook met 54 rijen trays tegelijk, en met 6 trays (á 1 meter) per rij. Aldus worden steeds 324 trays verplaatst.
• De transportband waarop de trays worden uitgeklopt, is eveneens 12 meter lang. Deze staat op een (verrijdbaar) plateau dat even hoog is als de opkweekstellingen. De band staat in een dwarse opstelling ten opzichte van de opkweekgoten.
• Het arbeidsplatform drukt de plantentrays tot op het plateau. Vanaf hier kunnen medewerkers de trays oppakken en legen. De planten komen daarbij in een enkele laag op de band te liggen. De kans op beschadiging doordat planten in de verdrukking komen, is dus nihil. De lege trays worden onder de transportband gelegd. Een medewerker verzamelt deze trays en voert ze af naar een naastgelegen terrein. De trays worden hier in een later stadium gestoomd.

_{Tekst gaat verder onder de foto’s (enkele foto’s zijn vorig najaar gemaakt, voor corona).}

Dun laagje planten

Direct naast het aanvoerplateau, in het verlengde van de transportband, bevindt zich de verwerkingsruimte. Die is wind- en waterdicht met een oppervlakte van zo’n 100 meter. Dit bouwsel staat eveneens op een plateau, op een gelijke hoogte als de stellingen.

De transportband ligt hier in het midden van een brede tafel. Direct nadat een vracht planten is aangevoerd, schuift elke medewerker aan de band een deel van deze aanvoer naar de rand van de tafel. Met deze voorraadvorming kan het werk tijdens de aanvoer van een volgende vracht planten gewoon doorgaan. Zo wordt gewaarborgd dat elke medewerker planten van dezelfde kwaliteit te verwerken krijgt.

De volle kisten aardbeiplanten worden op een transportband gezet, die bevindt achter het personeel. Op een rek boven deze band staat leeg fust. Van Alphen: “Dan hebben we nog niet gehad over de tijdwinst voor de planten, die kunnen binnen een half uur vanuit de tray kant en klaar in de koeling staan.”

Verwerkingslijn 12 meter verplaatsen

Is een opkweekvak leeg ‘gereden’, dan moet de complete verwerkingslijn 12 meter verplaatst worden tot voor het volgende vak. Dat is een fluitje van een cent. Het buitenplateau staat op wielen, en kan met de hand verreden worden. De verwerkingsruimte staat tijdens het werk op poten. Voor het verrijden wordt het geheel opgeduwd met hydraulisch bediende loopwielen die dan naar beneden gedrukt worden. Dat gaat met de hydrauliek van de trekker waarmee de ruimte ook wordt verplaatst.

Trays uitdrukken vervangt trays uitkloppen

Als aangegeven worden de planten nu nog uit de trays geklopt. Die handeling wordt ingewisseld voor een systeem waarmee de planten in de tray van onderuit worden losgedrukt. Daarbij blijven de planten in de tray staan. Technisch gezien betekent het dat de trays op de opkweekstellingen en tijdens de inpakhandelingen in dezelfde richting blijven staan. De trays worden dwars op een brede transportband gezet, bewegen over een rol met opdrukpennen en gaan verder naar de verwerkingsruimte. Pas in de verwerkingsruimte haalt het personeel de planten uit de tray voor verdere verwerking. De lege trays worden op dezelfde transportband gezet als de volle kisten met planten.