Topman Bayer Crop Science: ‘Werken aan acceptatie nieuwe technieken’

Meer openheid en minder impact op het milieu door gewasbescherming. Daar is het Duitse Bayer druk mee bezig bij het uitrollen van de nieuwe strategie. Een interview met topman Liam Condon.

Bayer is na de overname van Monsanto wereldwijd de grootste speler op het gebied van gewasbescherming en zaaizaden. Meer openheid wil het bedrijf, bijvoorbeeld over de rapporten die de toelating van glyfosaat na 2022 in de EU moeten onderbouwen. Liam Condon, topman van de divisie Crop Science van Bayer, is ervan overtuigd dat glyfosaat ook na 2022 toegelaten kan worden als de beoordeling plaatsvindt op basis van wetenschappelijke feiten. Maar de discussie is heel erg politiek geworden, weet hij als geen ander. “We willen in dat proces de veiligheidsstudies beter beschikbaar maken voor het publiek. Toegankelijke taal die verder gaat dan wat wettelijk nodig is. Dat toelatingsproces start in 2020 en die transparantie geldt voor elke stap in dat proces.”

Condon was met een delegatie van Bayer in Nederland voor een ronde-tafelgesprek over de toekomst van landbouw in Europa. Het bedrijf is op zoek naar feedback over de te volgen strategie voor gewasbescherming en zaadproductie. Aanwezig was een groot aantal betrokken partijen; boeren, belangenbehartigers en milieuorganisaties. Duidelijk werd in ieder geval dat er grote behoefte is aan nieuwe middelen voor gewasbescherming en dat er een grote kloof is tussen boerenpraktijk en maatschappelijke wensen over het gebruik van pesticiden. Het negatieve imago heeft zelfs gevolgen voor de afweging bij jonge boeren om bedrijven wel of niet over te nemen.

Waarom een bijeenkomst over de toekomst van landbouw?

“We staan voor een enorme uitdaging op het gebied van voedselproductie. Een groeiende wereldbevolking, meer vraag naar voedsel bij een beperkte hoeveelheid hulpbronnen, zoals areaal, terwijl de milieueisen een steeds grotere rol spelen. Daarin zien wij een belangrijke rol voor Bayer. We zijn op zoek naar nieuwe combinaties van gewassen en gewasbescherming met gebruik van digitalisering binnen allerlei nieuwe standaarden. Dat kunnen we niet alleen. We moeten weten wat onze boerenklanten willen, maar ook wat de wensen zijn van andere partijen van verwerker via retail tot de consument aan toe. De overname van Monsanto was voor ons de mogelijkheid om te groeien op het gebied van zaaizaden. Op maat gemaakte oplossingen voor boeren, daar gaat het om.”

Wat horen jullie van telers?

“Telers maken zich zorgen om het slinkend aanbod aan producten om gewassen te beschermen. Dat zien wij ook en daarom neemt de behoefte aan innovaties toe. Dat kan zelfs Bayer niet alleen. Met innovatie en nieuwe technieken die we ontwikkelen, hopen we dat de acceptatie van consumenten weer verbetert. Dat nieuwe technieken beter zijn voor het milieu, moet dan wel heel duidelijk zijn. Daarover moet we transparant zijn. Dat is soms lastig in een concurrerende markt die heel streng gereguleerd is, maar wat mij betreft de enige weg.”

De acceptatie van nieuwe technieken is in het algemeen veel groter voor farmaceutische producten

Is meer techniek, zoals GMO-gewassen, wel de oplossing als het niet geaccepteerd wordt?

“Wij zetten in op meerdere technieken en dat betekent heel veel research die lang duurt voor het resultaat oplevert. En ja, de realiteit in Europa is een aversie tegen GMO-gewassen. De realiteit is echter ook dat een nieuw gewas beter kan zijn voor het milieu, omdat het productiever is per hectare schaarse grond en minder pesticiden vergt. Voor bepaalde GMO-gewassen die al een tijdje op de markt zijn, is het vanwege reputatieschade misschien te laat. Daarom moeten we inzetten op nieuwe technieken, zoals Crispr-Cas, en niet te vergeten de geavanceerde methoden in conventionele veredeling. Vervolgens zal er wellicht debat zijn over toelating, maar ik verwacht dat we nieuwe generaties op basis van argumenten kunnen overtuigen.”

Wat betekent dat voor research in Europa?

“Omdat we wereldwijd opereren, is research niet per se gebonden aan een werelddeel. Onderzoek naar digitale technieken en op het gebied van zaaizaden wordt bijvoorbeeld vooral in de VS gedaan, terwijl de focus op onderzoek voor gewasbescherming meer in Europa gebeurt.”

Beperkt de publieke opinie de opkomst en gebruik van nieuwe technieken?

“Voedselproductie wordt sterk gedreven door allerlei waarden. Een voorbeeld is de trend naar minder vlees die je nu vooral in Europa ziet opkomen. De acceptatie van nieuwe technieken is in het algemeen veel groter voor farmaceutische producten, omdat de voordelen voor de patiënt veel zichtbaarder zijn. Bij gewassen zijn die voordelen helder voor de boer, maar niet voor de consument, en daarom moeten we die voordelen voor de consument en het milieu veel beter uitleggen.

We moeten laten zien dat nieuwe technieken zorgen voor betere producten

Als het gaat om de acceptatie is het voor de eerste generatie GMO-gewassen in Europa waarschijnlijk te laat. Voor nieuwe technieken als gene-editing zijn er grote kansen wat ons betreft. Maar eerst moeten we laten zien dat die technieken zorgen voor betere producten. Dat is de uitdaging en de kans waar we nu voor staan. We moeten niet focussen op het proces, maar vooral kijken naar de uitkomst daarvan.”

Bayer werkt in de VS aan technieken om de prijs van gewasbeschermingsmiddelen afhankelijk te maken van de opbrengst van gewassen, het zogenoemde Data Science Driven Pricing oftewel afrekenen op basis van big data. Gaat dat ook in Europa gebeuren en hoever staat het daarmee?

“De testfase van dat business model zit nu in het tweede jaar en omvat enkele duizenden hectares in de VS. Het gaat in eerste instantie om mais en soja. Ik verwacht dat we drie jaar nodig hebben om het systeem goed uit te werken. De truc is dat je de opbrengst wilt voorspellen op basis van een groot aantal datapunten. Denk aan zaaizaad, grondsoort en -bewerking, vochttoestand en weer. Daarvoor heb je meerdere jaren met gegevens nodig. In 2020 weten we meer over de werking in de VS en dan hoop ik dat we in 2021 kunnen starten in Europa, inclusief Nederland met zijn hoogwaardige landbouwsystemen.”

In Duitsland is inmiddels een verbod op het gebruik van glyfosaat aangekondigd, in andere EU-landen is dat een reële mogelijkheid. Openheid over glyfosaat klinkt dan mooi, maar wat als die toestemming uitblijft? Is er een plan B?

“We zijn er nog steeds van overtuigd dat er in veel situaties geen beter alternatief is voor Roundup. Grondbewerking in plaats van het gebruik van een herbicide heeft bijvoorbeeld nadelen op het gebied van CO₂-uitstoot en is aanzienlijk slechter voor de bodemgesteldheid. Natuurlijk zijn er altijd alternatieve opties, maar laten we eerst kijken naar alle voor- en nadelen en dan de afweging maken.”

Met de overname van Monsanto en het merk Roundup heeft Bayer een enorm hoofdpijndossier binnengehaald. Meerdere gebruikers van het middel op basis van glyfosaat stellen dat ze kanker hebben gekregen door het gebruik. Inmiddels zijn in de VS ruim 18.000 procedures opgestart en heeft Bayer de beurskoers zien inzakken. In een aantal procedures in eerste aanleg is Bayer veroordeeld tot miljoenenbedragen aan boetes en schadevergoeding. Er lopen dus heel veel procedures, wanneer verwacht u dat deze kwestie is afgesloten al dan niet via een schikking?

“We zijn ervan overtuigd dat de wetenschap uiteindelijk de overhand heeft en dat we rechtszaken winnen, maar een tijdlijn kunnen we niet geven. Vanwege de onvoorspelbare tijdlijn nemen we daarom ook deel in mediation-discussies die in goed vertrouwen gebeuren. Of er een schikking komt, is nog niet te zeggen, maar we sluiten dat niet uit. Overigens zouden we alleen schikken als het financieel redelijk is en het vrijwaring geeft voor nieuwe procedures.”

Wat neemt u mee van bijeenkomsten met boeren en andere belanghebbenden, zoals nu in Nederland?

“Het geeft altijd nieuwe energie om te horen wat in de praktijk gebeurt en daarmee nieuwe inzichten te verkrijgen. Ik merk in ieder geval de wil om samen te werken aan betere producten en technieken in de voedselproductie, ook al is de discussie soms erg politiek. Cruciaal is dat in de discussie over middelen en technieken alle consequenties inclusief de kosten en risico’s van alternatieven duidelijk moeten zijn voor iedereen. Alternatieven kunnen duurder zijn en kunnen een slechter risico-batenprofiel hebben, en dat moet ergens terugkomen. There is no free lunch, oftewel alles heeft voor- en nadelen die in samenhang bekeken moeten worden.”