Toelating Crispr-Cas in EU nog geen gelopen race

Met het toelaten van zogeheten NBT’s (new breeding techniques, nieuwe veredelingstechnieken) wil Brussel ruimte geven aan sneller gewassen veredelen. Daarmee worden ze bijvoorbeeld weerbaarder tegen ziekten en plagen en droogte. Met name de volgens velen veelbelovende veredelingstechniek Crispr-Cas werd enkele jaren geleden juist enorm afgeremd. Dat deed de EU door de techniek te rangschikken onder de strenge GMO-wetgeving. Die verbiedt genetische modificatie in voedselproducten.

Niets wat niet ook in natuur kan

Onterecht, aldus de voorstanders. Want anders dan bij de in Europa verboden genetische modificatie worden bij Crispr-Cas en andere NBT’s geen soortgrenzen overschreden. Deze NBT’s doen niets wat niet ook via natuurlijke kruising kan worden bereikt. Ze doen dat echter wel veel doelgerichter en sneller.

‘Treurig, het moet echt’

Dat de landbouwministers het maandag 11 december niet eens werden over nieuwe regels voor NBT’s noemt de Nederlandse landbouwminister Piet Adema ‘heel treurig’.

“Nieuwe regels helpen de sector enorm. We kunnen daardoor het gebruik van pesticiden verlagen, je krijgt veel weerbaardere gewassen en er is minder mest nodig. Dit voorstel had een meerderheid moeten krijgen, helemaal omdat buiten de EU er wel wordt gewerkt met ruimere regels om gewassen te veredelen via GMO-technieken. Het moet echt”, verzuchtte hij voordat hij Brussel verliet.

‘Patent-juristen staan al klaar’

Daar is onder meer LTO Nederland het mee eens. De biologische sector echter niet. Juist omdat een NBT-ras genetisch niet is te onderscheiden van een ras dat via klassieke veredeling is ontstaan, zijn biologische telers zeer huiverig. De grote zaadhuizen hebben hun patent-juristen al klaarstaan, stellen zij. Die bedrijven willen gunstige natuurlijke eigenschappen patenteren, die volgens de veredelaar alleen met hún specifieke techniek van een bestaand ras naar hun nieuwe ras ‘gecrisperd’ konden worden.

De vorige strijd tussen kwekersrecht aan de ene kant en patentrecht aan de andere, duurde jaren. Het kwekersrecht won die strijd eind 2016. Dit recht geeft wel de vinder van een nieuw ras het alleenrecht om het commercieel te verkopen, maar het staat ook toe dat andere veredelaars dat vrijelijk mogen gebruiken voor verdere veredeling.

Via NBT genetisch aangepaste ingrediënten van voedsel hoeven niet te worden aangeduid op het etiket. Ook daar zijn biologische telers op tegen.

Lees ook: ‘Bio-telers niet uitsluiten van nieuwe veredelingstechnieken’