Telers akkoord met flexibele CO2-prijs Ocap

Daarmee heeft CO₂-leverancier Ocap genoeg duidelijkheid van tuinders om een businessplan te gaan uitwerken voor het afvangen van biogene CO₂ bij afvalenergiebedrijven. Er zijn grote investeringen nodig om de CO₂-voorziening in de toekomst veilig te stellen.

Beschikbaarheid van genoeg CO₂ hing even aan een zijden draadje. Voor de industrie wordt het immers na 2025 aantrekkelijker om fossiele CO₂ onder zee op te slaan. Daar zijn miljoenen subsidie voor beschikbaar. De fossiele CO₂ die naar de tuinbouw gaat, valt echter onder het ETS-systeem. Daarvoor moeten emissierechten worden betaald.

Externe CO₂ cruciaal voor glastuinder

Glastuinders zien externe CO₂ als ‘cruciaal’ of ‘belangrijk’ voor de bedrijfsvoering, zo gaf bijna 95% van de circa 80 aanwezigen aan tijdens een webinar over CO₂-voorziening eind vorig jaar. Zelfs als de prijs zou toenemen, willen de meesten nog steeds CO₂ van Ocap afnemen. Dat geeft aan dat CO₂ voor de bedrijfsvoering heel belangrijk is.

VariabeleCO₂-prijs Ocap

Begin november kregen tuinders een brief met de vraag of ze akkoord zouden gaan met een variabele prijs voor CO₂. Die prijs hangt af van de SDE++-subsidie die verstrekt gaat worden om biogene CO₂ aan de glastuinbouw te leveren. Het idee is dat de glastuinbouw voor de inkoop van CO₂ net zo veel betaalt als wanneer ze hem zelf zou maken.

Als de sparkspread slechter wordt, dan daalt de subsidie. De situatie is vergelijkbaar met de subsidie op aardwarmte dus, maar dan wel met WKK als referentie en niet de ketel. Er zullen dus niet de problemen zijn zoals nu met duurzame warmte.

Maximaal € 100 per ton CO₂

De prijsaanpassing wil Ocap uitsmeren over alle CO₂, dus over ook het deel waarvoor geen subsidie geldt. Geschat wordt dat de prijs zal variëren binnen een bandbreedte van plus of min € 10. De schommeling kan dus ook gunstig uitpakken. In het meest extreme geval, als er helemaal geen subsidie is, kan de CO₂ maximaal € 100 per ton kosten. Maar omdat de subsidie wordt afgemeten aan de sparkspread, zal dan ook de CO₂ uit de WKK onbetaalbaar zijn geworden.

Overigens is de prijs nu ook al niet helemaal vast. Ocap rekent tegenwoordig een toeslag om de energiekosten te dekken. Dat is een behoorlijk variabel bedrag.

Biogene CO₂ goedkoper en beter imago

Shell en bioraffinaderij Alco leveren op dit moment 0,6 megaton CO₂ aan Ocap, waarvan Shell het grootste deel voor zijn rekening neemt. Vanaf 2026 gaat de oliemaatschappij dat in principe onder zee opslaan. Voor fossiele CO₂ die aan de glastuinbouw wordt geleverd, moeten namelijk emissierechten en CO₂-heffing worden betaald. Die gaan richting € 125 tot € 150 per ton. Onderzeese opslag telt als emissiereductie; levering aan de glastuinbouw niet.

De totale kosten voor CO₂ gaan dan in de richting van € 200 per ton. Dat is een bedrag dat de glastuinbouw niet gaat neertellen. Voor biogene CO₂, zoals die van Alco,zal de prijs een stuk lager zijn. Zo snijdt het mes aan twee kanten: biogene oorsprong is goedkoper en beter voor het imago.

Maar zonder Shell zou er in de eerste jaren niet genoeg CO₂ beschikbaar zijn. Het is mogelijk om de fossiele hoeveelheid van Shell administratief te verrekenen met de biogene CO₂ van Alco. In de winter wordt dan CO₂ van Alco onder zee opgeslagen, in het voorjaar en de zomer gaat dezelfde hoeveelheid van Shell naar de kassen.

Risico investeringen ligt bij Ocap en bronnen

Voor de afvalenergiebedrijven en CCS-bedrijven betekent dit dat ze hun systemen hierop moeten aanpassen. Die investeringen komen op het bordje van Ocap en de bronnen te liggen. “Je praat al snel over € 150 tot € 200 miljoen”, zegt woordvoerder Robert-Jan Pabon.

Als we niets doen, zal de beschikbare hoeveelheid CO2 halveren vanaf 2026

Volgens hem zal de uitruil met de CO₂ van Alco ook niet helemaal voldoende zijn om de huidige 0,6 megaton veilig te stellen. “Er zal een tijdelijke dip zijn naar 0,5 megaton. Ondertussen hopen we andere biogene bronnen te ontwikkelen en daarmee op het oude niveau te komen, waarna we kunnen doorgroeien. Als we niets doen, zal de beschikbare hoeveelheid CO₂ halveren vanaf 2026.”

Ook het risico van de investeringen komt in eerste instantie bij Ocap en de bronnen te liggen. Ocap moet namelijk garant staan voor de afname tot 2041. Het risico is dat er minder wordt afgenomen als de CO₂ te duur wordt.

Veel biogene CO₂ uit afvalverbranding

Wageningen Economic Research heeft berekend hoeveel externe CO₂ nodig is als de sector in 2040 helemaal fossielvrij is. Gesteld dat er tegen die tijd efficiënter wordt omgegaan met CO₂, dan zal de behoefte zo’n 2,5 Mton zijn.

Het grootste deel daarvan, 1,4 Mton, is in Zuid- en Noord-Holland. Dit is vooral Ocap-gebied. Afvalenergiebedrijven stoten samen 8 Mton uit, waarvan tweederde biogeen. Het geluk wil dat ze verspreid zitten over heel Nederland. Dit zou dus een goede oplossing moeten zijn.

Voldoende steun vanuit glastuinbouw

Het is belangrijk dat er nu voldoende steun is, zegt Dennis Medema, themaspecialist Energie bij Glastuinbouw Nederland. “Ocap staat op een belangrijk punt om te gaan investeren in projecten met SDE++ subsidie. Als dit doorgaat, hebben we in elk geval 15 jaar lang CO₂. In die tijd kan er vanalles gebeuren, bijvoorbeeld dat er meer stimulans komt om biogene CO₂ ook onder zee op te slaan. We hebben dan nog tijd om naar alternatieve bronnen zoeken.”

Die bronnen kunnen bijvoorbeeld afvang uit de buitenlucht zijn. Nu kost dat nog meer dan € 500 per ton, maar dat zou misschien wel goedkoper kunnen worden. Ook zeewater zou een bron kunnen zijn, blijkt uit recent onderzoek van TU Delft.

“Ondernemers moeten hun eigen afweging maken”, benadrukt Hans Koolhaas, voorzitter van de Ocap-ondernemersgroep. Maar hij ziet hier wel een kans. „Externe CO₂ zal steeds belangrijker worden voor de glastuinbouw. Er zijn maar weinig niet-fossiele alternatieven. Het is goed dat we hier met zijn allen voor gaan en CO2-bronnen veilig stellen, anders raken we ze kwijt. Dan kiezen de afvalenergiebedrijven voor definitieve opslag onder zee.”

Lees ook: Zoektocht naar externe CO2-bronnen