Teler eerste slachtoffer gewasbeschermingsmiddel

De boer en tuinder zijn als toepasser en gebruiker van gewasbeschermingsmiddelen de eerste die geconfronteerd wordt met de gezondheidseffecten ervan. Alleen daarom al willen gebruikers van gewasbeschermingsmiddelen dat het toelatingsbeleid aan strakke normen is gebonden.

Dat bleek woensdag 12 januari tijdens een hoorzitting van de Tweede Kamer over het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Hoogleraar Bas Bloem van het Radboud universitair medisch centrum sprak als neuroloog over de gevolgen van de toepassing van onder andere glyfosaat. Hij is voor een betere beoordeling van gewasbeschermingsmiddelen, waarbij de neurotoxologische effecten beter worden meegenomen en ook het gebruik van verschillende stoffen met een vergelijkbare werking. Glyfosaat is een van de stoffen die bij hem in het verdachtenbankje zit, omdat er steeds meer aanwijzingen zijn dat het middel schadelijke effecten heeft op het zenuwstelsel en mede aan de basis kan staan van de ziekte van Parkinson.

Grote reservecapaciteit hersenen

Bij muizen is al vastgesteld dat zenuwcellen worden aangetast bij blootstelling aan onkruidbestrijder glyfosaat. Die aantasting is echter niet van dien aard dat die effecten worden waargenomen. Bij de ziekte van Parkinson dienen de verschijnselen zich pas aan als 70% van dopamine-producerende cellen verloren zijn gegaan. “Kennelijk beschikken onze hersenen over een grote reservecapaciteit”, zegt Bloem.

Het effect daarvan is dat proefdieren zich nog normaal bewegen, ook al is 60% van de zenuwcellen beschadigd. Bij muizen is vastgesteld dat glyfosaat dergelijke schade aanbrengt in de hersenen. Langdurige blootstelling in het dagelijks leven kan volgens Bloem bij mensen wel degelijk leiden tot gezondheidseffecten, zoals de ziekte van Parkinson.

Aanpassing toelatingen

Bloem bepleit een aanpassing van de toelatingsprocedures. “Ik benadruk dat in dit dossier boeren en tuinders soms worden gezien als daders, Maar zij zijn de primaire slachtoffers van gewasbeschermingsmiddelen. Ze hebben een mooi en eerlijk beroep dat ze uitoefenen binnen de wet en de regelgeving. Dat doen zij goed, maar de wetgeving klopt niet.” Volgens Bloem is het niet uitlegbaar dat een middel nog is toegelaten als de wetenschap ervan overtuigd is dat dat middel schadelijk is voor de volksgezondheid.

Polarisatie in Westerveld

Tijdens de hoorzitting kwam de polarisatie in de maatschappij over het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen duidelijk naar voren toen aan het eind van de dag ook omwonenden aan het woord kwamen. Pieter van Noord uit het Drentse Westerveld maakte duidelijk dat de sfeer in de gemeente eronder lijdt, dat een “een clubje van 500 leden op een bevolking van 9.500 het mooie Westerveld in een verkeerd daglicht stelt”. Omwonende Joke Kolthoff van de actiegroep Meten=Weten vindt dat de lokale overheden te weinig aandacht hebben voor de zorgen van omwonenden over de belasting door gewasbeschermingsmiddelen.