Teler creëert eigen markt met zeekool

Vijf jaargeleden maakte Boerderij een reportage over de ervaringen met de teelt van zoutminnende gewassen bij Jean Pierre van Wesemael in het Zeeuws-Vlaamse Nieuw Namen. Daar was toen al 10 jaar ervaring aan voorafgegaan. Nu weer 5 jaar later, dus inmiddels 15 jaar na de eerste oriëntaties en experimenten, heeft het bedrijf zich verder ontwikkeld. Lamsoren en zeekraal zijn uit het plan verdwenen. Zeekool is gebleven en inmiddels zijn horeca en streektoerisme een belangrijk onderdeel van het bedrijf geworden.

Een eigen markt creëren is de basis onder de plannen. Hoewel naast het gangbare akkerbouwbedrijf het loonbedrijf de laatste jaren ook nog flink is gegroeid. Van Wesemael heeft niet stilgezeten, er is behoorlijk geïnvesteerd.

_{Tekst gaat door onder de foto}

Zeekool vormt geen krop maar blaadjes, maar verder is het principe van de teelt vergelijkbaar met witlof. In het najaar de wortel oogsten en in de schuur opplanten. – Foto: Peter Roek

Meer dan alleen een akkerbouwbedrijf

Een strak erf met moderne gebouwen en bordjes die verwijzen naar de parkeerplaats voor bezoekers verraden dat de Mariahoeve meer dan alleen een akkerbouwbedrijf is. Op het erf, dat iets weg heeft van een binnenplaats, wapperen de parasols op een gezellig terras. Goed beschut en met uitzicht op een dertigtal kuubskisten die zijn ingeplant met verschillende groenten. Oesterblad, zeepostelein, strandbiet, zeevenkel, ijskruid, maar ook knolselderij en kropsla.

Zeekool is uiteindelijk de moeder van alle koolsoorten

“Veel van onze groenten zijn van oorsprong veredeld uit zeegroenten”, vertelt Jean Pierre terwijl hij tussen de kisten doorloopt en wijst op de bijzonderheden van de verschillende planten. “Weet je hoe oesters smaken? Moet je een blaadje oesterblad proeven. IJskruid heeft heel apart blad dat door zijn textuur altijd vochtig aanvoelt. Venkel en knolselderij zijn familie van elkaar. En kijk, onder bij de steel heeft zeekool, waarvan het blad wel weer wat lijkt op boerenkool, een rode kleur. Daar heeft onze rode kool zijn kleur vandaan. Zeekool is uiteindelijk de moeder van alle koolsoorten.”

_{Tekst gaat door onder de foto}

Jean Pierre van Wesemael (39) heeft samen met zijn ouders een akkerbouwbedrijf van 50 hectare, een loonbedrijf en een recreatietak in Mariahoeve, Nieuw Namen (Zld.). Het akkerbouwbedrijf teelt granen, aardappelen, suikerbieten en bruine bonen. Als nicheproduct wordt zeekool geteeld. Die wordt afgezet via een gespecialiseerde groothandel die gericht is op exclusieve restaurants en er is inmiddels ook een recreatie- en horecatak ontstaan waar zilte groenten ook het verschil maken. – Foto: Peter Roek

Terug naar de bedrijfsvoering: op het terras en de daar bijbehorende binnenruimte kan zo een bus vol met toeristen, een groep natuurliefhebbers die het verdronken land van Saefthinge bezoekt, of de denktank van een beursgenoteerde onderneming die een vergaderruimte buiten het zicht van de wereld heeft gehuurd, aanschuiven. Maar het is stil. Corona heeft de horecatak van het bedrijf niet compleet stilgelegd, maar een flinke domper is het wel. De afzet van zeekool, de activiteit die na 15 jaar ervaring opdoen met de teelt van zilte groenten als enige is overgebleven, ging door corona helemaal onderuit. Van normaal een paar duizend naar honderd kilo is het afgelopen jaar afgezet.

Afzet zeekool is lastig

De afzet van zeekool, die als een seizoensgroente van januari tot medio mei op de markt wordt gebracht, is puur afhankelijk van de exclusieve restaurants. Die kopen dat via de gespecialiseerde groothandel in porties per 100 gram in. Sluiten die hun deuren dan is het over en uit. Uitwijken naar een consumentenmarkt is onmogelijk. “Heb ik zeker naar gekeken”, vertelt Jean Pierre. “Maar zeekool is een exclusief product en ook maar beperkt houdbaar. Lamsoren en zeekraal hebben als nicheproducten inmiddels wel de supermarkt en speciaalzaken bereikt.”

Zeekraal was interessant. Daar teelde Van Wesemael een anderhalve hectare van. “Met € 15 per kilo was het leuk werk. De verkoop via supermarkten kwam op gang en de prijs kelderde naar € 1 per kilo. We hebben nog wel een paar jaar zeekraal voor zaad geteeld, maar toen toch afscheid genomen van deze teelt.”

_{Tekst gaat door onder de foto}

Proefveldjes voor zilte aardappelen

Van Wesemael teelt zeekool op een perceeltje dat wordt gevoed met zilt water, EC 6-7. Op 6 meter diepte zit al grondwater met een EC-waarde van 12 dat voor het verzilten wordt opgepompt. Omdat het bedrijf voorzieningen heeft voor zilte teelten, heeft het ook al jarenlang proefveldjes voor zilte aardappelen voor kweekbedrijf Meijer. Dit jaar even niet, maar wellicht volgend jaar weer wel.

Er zijn inmiddels aardappelrassen die redelijk geschikt zijn voor zilte teelt. Voor zichzelf ziet de akkerbouwer er nog geen heil in om op de teelt van zilte aardappelen in te zetten en ook niet om de stap te zetten om de licentie van zo’n ras aan te kopen. Anders dan bij zilte groenten als zeekool blijft het tenslotte gewoon een aardappel waar in de markt geen meerwaarde aan zit. En dat is nou net wat hij zich vijftien jaar geleden als akkerbouwer aan het begin van zijn carrière had voorgenomen: afstappen van een bedrijfsvoering waarbij de ondernemer in het voorjaar al zijn kapitaal in de grond stopt om na de oogst te bekijken wat de afnemers in de markt voor bulkproducten bereid zijn te betalen. Net zo min als dat hij heil ziet in het tekenen van contracten waarbij je van tevoren kunt uitrekenen dat je gemiddeld genomen eigenlijk net niks gaat verdienen.