Tegengestelde ontwikkelingen

De afgelopen tijd heb ik wat tijd gestopt in het bezoeken van vollegrondsgroentetelers die minder zichtbaar zijn in bestuurlijke structuren.

Uit de gesprekken met deze telers blijkt meer en meer dat er een maatschappij met verschillende ontwikkelingen ontstaat. Deze ontwikkelingen, al zijn ze gerelateerd aan een sector, hebben nauwelijks nog wat met elkaar van doen.

Eén van de telers waar ik mee sprak heeft afgelopen jaar voor een half miljoen geïnvesteerd in een verwerkingslijn voor zijn vollegrondsgroente. Ik wilde weten via welke telervereniging de GMO geregeld was en vroeg naar zijn afzetorganisatie. Zijn opmerking was als volgt: “Mijn product lever ik niet via een afzetorganisatie. Ik wil zelf contact hebben met de klant. Contact via een afzetorganisatie zorgt ervoor dat ik zelf geen beoordeling kan maken van de behoeftes van die klant.” Er was geen sprake van GMO. Ook hier was een duidelijke mening over: “Mijn bedrijfsvoering laat ik afhangen van de behoefte van de klant. Voorzie ik in de behoefte dan heb ik een boterham. Voldoe ik niet dan moet ik het anders doen of er mee stoppen. De klantbehoefte is voor mijn bedrijf leidend. Regels vanuit de overheid moeten zo  beperkt mogelijk zijn. Wanneer ik subsidie van de overheid incasseer zoals GMO, zal de overheid invloed krijgen op mijn bedrijfsvoering. Dat staat mijn relatie met mijn klant in de weg.” Dit is natuurlijk een erg principiële invulling van een liberaal wereldbeeld maar niet uniek. Er lopen meer telers rond die in deze trend denken. Opvallend is wel dat vollegrondsgroentetelers die op deze manier redeneren, stuk voor stuk professionele bedrijven hebben ontwikkeld.

Een andere ontwikkeling is de invloed van overheidsgeldstromen op projectbureaus en de invloed van deze projectbureaus op de geldstromen. De afhankelijkheid van geldstromen vanuit de overheid voor sommige projectbureaus mag bekend zijn. De invloed die deze projectbureaus hebben op de geldstromen is wellicht minder bekend. Besef dat in de rapportages van projecten gefinancierd door de overheid altijd aanbevelingen staan voor een vervolg. De lobby van deze projectbureaus op de overheid is intensief want door financiën gedreven. De lobby van ondernemers die op eigen kracht ondernemen is beperkt. Het oordeel van een overheid wordt daardoor sterk beïnvloed door de partijen waar ze het meeste contact mee hebben. En voor je het weet ontstaat er een wereld waarin projectbureaus en overheid elkaar bezig houden op basis van de geldstromen en zelf bedachte thema’s. En parallel daaraan zijn er ondernemers die in de markt een hele eigen ontwikkeling doormaken op basis van marktgedreven behoeften. Het is maar de vraag of de projectthema’s en de marktbehoeften dezelfde zijn. Of deze twee ontwikkelingen elkaar nog eens zullen raken valt sterk te betwijfelen.