Teek is klein beestje met grote risico‘s

Hoewel iedereen een vastgezogen teek op zijn lijf kan vinden, lopen mensen met beroepen in het groen het meeste risico. Zoals boeren. Koeien ophalen, gewassen controleren, de afrastering verzetten of repareren, gras onder het schrikdraad wegmaaien, dieren omweiden: er zijn talloze momenten dat boeren in tekenrijk gebied bezig zijn.

Nestelen in knieholte of lies

Het dragen van hoge laarzen en een overall met lange mouwen helpt wel enigszins om te voorkomen dat een teek de huid kan bereiken, maar een garantie is het niet. Een beetje teek vindt zijn weg vaak toch wel. Vanuit een laars kruipt hij omhoog om zich te nestelen in een warme knieholte of lies, vanuit de hals trekt hij richting oor, oksel of navel. Je merkt het niet eens altijd. Tot er ineens een opvallende rode kring verschijnt. Dan is het zaak om naar de huisarts te gaan voor een kuur met antibiotica. Want een teek kan besmet zijn met de bacterie die de ziekte van Lyme veroorzaakt.

“Een teek vind ik niet zo erg”, zegt melkveehouder Jan Rein de Jong uit Rotstergaast. “Als ie maar geen Lyme overbrengt.” Tot nu toe gaat het goed, maar vorig jaar had hij wel een keer een tekenbeet te pakken, net als een stagiair. “Ik voelde wat kriebelen op mijn been en zag een zwart dingetje. Ik wist dat je er niet in moest knijpen, met een tekentang heb ik hem eruit getrokken.”

Ondanks dat zijn koeien vlakbij een natuurgebied lopen en hij daar zelf ook vaak moet zijn, wordt hij zelden gebeten. “Ik doe altijd een overal en hoge laarzen aan. Niet tegen teken, maar om te voorkomen dat ik vies word. De bijvangst is misschien dat ik minder kans heb op een tekenbeet. Ik zie op de koeien wel vaak teken zitten, helemaal volgezogen. Misschien zitten ze daardoor minder op mij, ik heb geen idee.”

Check jezelf

Dat acht Arnold van Vliet, onderzoeker bij Wageningen UR, niet heel waarschijnlijk. Mogelijk dat de koeien volzitten met de Dermacentor reticulatus, ook wel de vlekkenteek genoemd. Het is een oprukkende soort die naast koeien graag op paarden, schapen en honden zit. De teek die het meest voorkomt in Nederland, de schapenteek, doet niet aan voorkeuren, hij neemt plaats op wat er langs komt. “Check jezelf dus altijd als je in het groen geweest bent. Het grootste probleem is namelijk dat ze ziektes kunnen overbrengen.”

De bekendste is de ziekte van Lyme. Zo’n 20% van de schapenteken die in Nederland worden gevonden, heeft de bacterie Borrelia burgdorferi bij zich. Die zorgt elk jaar voor rond de 27.000 gevallen van Lyme-ziekte, aldus het RIVM. Afgezet op 1,5 miljoen tekenbeten per jaar lijkt dat peanuts, maar toch. Lyme-ziekte wil je echt niet hebben. De verschijnselen variëren van mild lamlendig tot enorme gewrichtspijnen, zenuw- en hartklachten. Genezing kan jaren op zich laten wachten en niet alle gevallen genezen daadwerkelijk. Er zijn patiënten bij wie de ziekte chronisch wordt. In dat geval zit voortzetting van de boerderij er misschien niet eens meer in.

Kinderen spelen in het gras

Hoeveel boeren elk jaar een tekenbeet oplopen, is niet bekend. Evenmin is bekend hoeveel van de Lymepatiënten boer zijn. Maar dat zij vanwege hun werkomgeving extra risico lopen, dat mag duidelijk zijn. Reden genoeg dus om elke avond voor het slapen gaan lijf en leden te controleren op de aanwezigheid van de kleine beestjes.

Vergeet ook de kinderen niet bij de controle. Zij spelen in gras, langs slootkanten en ze bouwen hutten tussen de struiken. Allemaal risicoplekken. Teek gevonden? Haal die dan zo snel mogelijk weg. Hoe langer hij bloed zuigt, hoe groter namelijk de kans dat hij ziekmakende bacteriën overbrengt. Als het een besmette teek is tenminste. Maar dat weet je alleen achteraf.