‘Stoppen veilingklok slecht voor kleine teler’

Met het stoppen van klokveilen en de overstap naar bemiddeling is met name de positie van de kleinere groenteteler verzwakt.

Dat is een van de conclusies die Kees Veerman, oud-docent aan de Agrarische Hogeschool Delft, trekt in zijn onlangs met succes verdedigde proefschrift. Veerman, naamgenoot maar geen familie van de oud-minister en oud-Greenery-topman, vergeleek de resultaten van glastuinders in zowel de groente- als de sierteelt en zowel bij bredere afzetcoöperaties als bij meer gespecialiseerde telersverenigingen.

Beter af bij telersvereniging

“De uitkomsten van de econometrische analyse laten ons zien dat in de glasgroentesector deelname aan een telersvereniging gemiddeld betere resultaten oplevert dan deelname aan een traditionele marketingcoöperatie. Het zijn vooral de jonge ondernemers met nieuwe ideeën over bedrijfsorganisatie en verticale samenwerking die met gemiddeld grote en moderne bedrijven de beste resultaten boeken”, aldus Veerman in de conclusies van proefschrift.

Zware promotiecommissie

Met 77 is de kersverse doctor Veerman de op twee na oudste promovendus uit de geschiedenis van Wageningen UR en haar voorgangers. Veerman stuitte overigens onvermijdelijk op naamgenoot professor Cees Veerman, die samen met Vinus Zachariasse (oud-LEI-directeur), Jozef Tetterode (hoogleraar Universiteit van Amsterdam) en Ruud Huirne (directeur Food & Agri bij Rabobank) zitting had in de promotiecommissie onder leiding van de Wageningse emeritus-hoogleraar tuinbouw Olaf van Kooten.

Met zoveel kennis tegenover zich over de tuinbouw in het algemeen en The Greenery in het bijzonder, had hij het lastig om alle vragen te beantwoorden, bekent promovendus Veerman aan WUR magazine Resource.

Algemene conclusies lastig

Voornaamste kritiek op de opzet van het onderzoek was dat het eigenlijk onmogelijk is om op basis van één praktijkgeval – het ontstaan van The Greenery en de daarop volgende vorming van een aantal concurrerende telersverengingen – algemene uitspraken te doen over de uitwerking van bepaalde afzetstrategieën op het rendement van tuinbouwbedrijven.

Ook de vergelijking met die ene extreem dominante afzetcoöperatie in de sierteelt, FloraHolland, waar de veilingklok wel tot op heden een hoofdrol speelt in de prijsvorming, is moeilijk om te zetten in een meer algemene conclusie.

Groter bedrijf geen lagere kostprijs

Toch blijft de econometrische analyse, uitgevoerd in samenwerking met econoom Frank Bunte (tot 2012 bij het LEI, nu lector aan Fontys Hogeschool) overeind. Opmerkelijk daaraan is de conclusie dat groentebedrijven met een grotere oppervlakte glas hebben geen betekenisvol lagere kostprijs per vierkante meter hebben dan kleinere bedrijven. Wel lijkt de analyse te bevestigen dat de brutomarge van glasgroentebedrijven beter wordt door uitbreiding en vernieuwing van het bedrijf.

Teler in de knel door Greenery

De slotconclusie ter beantwoording van de hoofdvraag kan bevestigend zijn, stelt promovendus Veerman. Ja, het verschil in marktstructuur en marktgedrag in de sectoren glasgroenten en glasbloemen is significant als verklaring van het verschil in marktresultaat. “Als we de positie en resultaten van de kleine veilingteler in de glasgroenten volgen na de integratie van de groothandel in de bedrijfsvoering van de afzetorganisatie (de overname door The Greenery van onder meer handelsbedrijven Hagé en Van Dijk Delft, red.), dan zien wij een productiebedrijf in de knel met gemiddeld lagere resultaten voor zowel de kleine veilingteler als zijn afzetorganisatie ten opzichte van de zelfstandige teler en zijn telersvereniging. In de glassnijbloemen is de positie en het resultaat van de kleine veilingteler/klokveiler juist beter in vergelijking met eigen verkoop of verkoop via een telersvereniging.”

Eigen marketingbeleid

De uitkomsten van zijn promotieonderzoek geven volgens Veerman aan dat in de sector glasgroenten de zelfstandige telersvereniging, die al dan niet met de klassieke coöperaties samenwerkt, maar in ieder geval een eigen marketingbeleid ontwikkelt, de beste resultaten boekt. In de sector glassnijbloemen worden voor de veilingklok de hoogste marges behaald.