Steeds meer ‘eten of gegeten worden’ in glasgroenteteelt

De bedrijfsresultaten en het perspectief van individuele bedrijven met vergelijkbare teelten onder glas verschillen steeds meer door uiteenlopende financieringskosten en bedrijfsefficiëntie. Dit leidt tot relatief goedkope bedrijfsovernames en versnelde concentratie. Dat concludeert bedrijfsadviseur Roland van de Bogaard van accountantsorganisatie Accon avm uit de voorlopige cijfers van 2013.

Voor een groot deel van de glasgroenteteelt waren de bedrijfsresultaten over 2013 vergelijkbaar met of beter dan 2012. De gevolgen van de kou en lagere productie werden in veel gevallen goed gemaakt door een goede  prijsvorming tot en met de zomer. Negatieve uitzondering is tomaat, waar het hele seizoen sprake was van slechte prijsvorming.

Liquiditeitsproblemen

Ondanks de wat betere algemene resultaten zitten veel bedrijven in de problemen. Dat uitte zich al vroeg in het jaar in de vorm van liquiditeitsproblemen op een aantal bedrijven. Door het lange koude voorjaar kwam de productie laat op gang en waren de energiekosten vooral in maart en april hoger dan geraamd. Van den Bogaard schat dat de energiekosten in 2013 gemiddeld 1 tot 3 euro per vierkante meter hoger liggen dan in 2012. “Door liquiditeitstekorten zochten veel bedrijven de afgelopen jaren extra financiering. Hierdoor is het risicoprofiel toegenomen volgens financiers, met hogere rentepercentages tot gevolg.”

Kostprijsverschillen

Het verschil in financieringslasten van bedrijven wordt door liquiditeitstekorten dus steeds groter. Daardoor blijft er voor veel bedrijven geen ruimte over te investeren en de efficiëntie te verbeteren. Daarnaast is er een groep bedrijven die in de periode 2007-2009 forse ‘spronginvesteringen’ hebben gedaan en al voor 2013 hele hoge financieringslasten hadden.  De kostprijs wordt door de bijfinanciering nog verder opgedreven waardoor deze bedrijven verder verzwakken. Andere ondernemingen breiden nu juist uit door de aankoop van de zwakkere glastuinbouwbedrijven tegen relatief lage prijzen. Dit zijn veelal ondernemingen die al een lagere kostprijs hebben en die hem door schaalvergroting  nog verder weten te verlagen.

Prijsvorming beter

De prijsvorming was voor bijna alle gewassen beter dan in 2012 (met uitzondering dus van tomaten). Ondanks de lagere productie steeg ook de omzet. De energiekosten lagen ook hoger terwijl de arbeidskosten vergelijkbaar waren met 2012. De lichte loonstijging werd genivelleerd door het geringere aantal benodigde arbeidsuren voor oogstwerk .

Komkommer

Bij komkommer kwam er in het voorjaar al een stevige dip in de prijzen naar een niveau dat ver onder kostprijs lag. Maar in de zomer was de prijs 4 tot 5 cent per stuk hoger dan in 2012. In september zakte de prijs tot onder 20 cent per stuk. Al met al haalden de meeste komkommertelers een hogere omzet. “Maar de hoge energiekosten zorgden voor een resultaat dat gelijk of lager was dan in 2012”, concludeert Van den Bogaard.

Paprika

Ook bij de paprikateelt was er sprake van hogere energielasten en een lagere productie. Maar door het afnemende aanbod van paprika’s was de prijs in 2013 dermate goed dat er gemiddeld toch een beter resultaat is geboekt. Na diverse magere jaren achter elkaar was dit voor veel bedrijven ook noodzakelijk.

Tomaat

De prijsvorming voor tomaat is vooral in het reguliere segment van trostomaten bijzonder slecht geweest. Een groot deel van het jaar lag het prijsniveau vrijwel constant ver onder kostprijs. Een groot aantal bedrijven heeft forse verliezen geleden omdat dit produceren onder kostprijs ook nog eens gepaard ging met lagere producties en hogere energiekosten. Omdat er al nauwelijks reserves meer waren is de veerkracht er bij een groot aantal tomatenbedrijven uit.

Glasaardbei

In tegenstelling tot de rest van de sector hebben de telers van aardbeien in de kas vanwege een goede prijsvorming juist geprofiteerd van het  koude voorjaar. De telers die ook buitenteelten op stelling hebben, moesten na het goede voorjaar weer een deel van de winst inleveren. Het najaar van 2013 gaat voor alle glasaardbeientelers als slecht de boeken in. Ondanks dat was de gemiddelde prijs hoger dan in 2012, maar wel vergelijkbaar met het 5-jaarsgemiddelde. Van den Bogaard: ‘De prijsvorming lijkt in het najaar structureel moeilijker te worden. In combinatie met een uitbreiding van het areaal zorgt dit bij de telers voor bezorgdheid over de prijsvorming de komende jaren, met name in de herfstteelt.’