Doorgaan naar artikel

Sociaal ondernemen: valkuil of grote kans?

Steeds meer ondernemers ontwikkelen hun bedrijf vanuit een maatschappelijke visie. Ze willen een bijdrage leveren aan de maatschappij, maar ook een rendabel bedrijf runnen. Maakt het sociaal ondernemen de businesscase makkelijker, of zorgt het juist voor extra uitdagingen? Drie sociaal ondernemers vertellen over hun ervaringen.

Esther van der Hoeven, Iris van Beers en Noura Abdelkadir laten met het Rotterdamse bedrijf Mixblik zien dat ondernemen én het helpen van je medemens prima samen kunnen gaan. De initiatiefnemers creëren een zelfstandige positie voor migrantenvrouwen die net in Nederland zijn gearriveerd. Dat doen ze door deze vrouwen plantaardige wereldgerechten in blik te laten maken. Dit jaar verwachten ze 75.000 maaltijden te produceren.

Als ondernemer sta je een stuk sterker. Je bent flexibeler en wendbaarder

Esther van der Hoeven vindt de combinatie van mensen helpen en een onderneming runnen ideaal. “Ik zie dit als één grote meerwaarde. Als ondernemer sta je een stuk sterker. Je bent flexibeler en wendbaarder. Het ondernemen zorgt ervoor dat je scherp blijft en dat je een product neerzet dat ertoe doet. Daarnaast merk ik dat mensen anders naar je kijken. Op een professioneler niveau. Dat zie je terug in de gespreksverhoudingen.” Nog een voordeel: de samenwerkingspartners. “Als je sociaal onderneemt, dan spreekt dat bepaalde bedrijven aan”, weet Van der Hoeven uit ervaring.

Minder produceren

Soms maakt het sociale aspect het ondernemen wel lastiger. “Je kunt niet altijd zeggen: de productie gaat door. We kunnen de vrouwen niet te veel belasten. Het lerend vermogen staat bij ons centraal. Dat zal ook altijd zo blijven. Als wij aanvragen krijgen om in een bepaalde periode 10.000 blikken te produceren, dan geven we aan: ‘We weten zeker dat we er 6.000 kunnen maken in die tijd, maar we weten niet of de we de 10.000 halen. Dat is afhankelijk van het leertraject van de vrouwen’. We kunnen dus minder produceren dan wanneer we alleen businessgericht zouden ondernemen. De uitdaging is om daar zo goed mogelijk mee om te gaan. Gelukkig merken we dat onze klanten begrip hebben voor deze manier van werken.”

Het streven van de drie initiatiefnemers van Mixblik is om over drie jaar zonder subsidies het bedrijf te runnen. “Daarbij zullen we wel aan de gemeente vragen of ze willen betalen voor leer- en werkplekken, zoals voor onze leraar Nederlands en voor coaches die we gebruiken. Dat zijn extra kosten die een reguliere ondernemer niet heeft.”

Sociaal ondernemen steeds meer ingeburgerd

Ze merkt dat het sociaal ondernemen steeds meer ingeburgerd raakt in de maatschappij. “Op dat gebied is er echt een maatschappelijke verandering gaande. Toen ik zo’n vier jaar geleden met Mixblik begon, zeiden veel mensen: ‘Je kunt niet beiden doen. Je moet een keuze maken. Je bent goed in het sociale werkveld. Focus je dan daarop’. Inmiddels is dat veranderd. Het sociale aspect, lokale producten en duurzaamheid zijn steeds belangrijker geworden voor de hele samenleving. Het gaat niet meer alleen om jij, maar om de hele maatschappij.”

Persoonlijk vindt de onderneemster zowel het sociale aspect als het ondernemersaspect belangrijk. “Ik vind het fijn om mijn eigen inkomsten te genereren. Maar het sociale aspect is voor mij de motor om te ondernemen. Ik ben niet met Mixblik begonnen om een blikfabriek te openen. Mijn drive is om de vrouwen te helpen. Dat zal altijd zo blijven. Die meerwaarde stijgt echt boven alles uit.”

Oma’s Soep produceert verse soepen en maaltijden. De helft van de winst wordt gebruikt om activiteiten voor eenzame ouderen te organiseren. Het sociale bedrijf timmert hard aan de weg. “We krijgen er steeds meer klanten bij. We investeren in marketing, nieuwe producten ontwikkelen, onze afzet uitbreiden naar het buitenland en nog veel meer ouderen blij maken of activiteiten voor hen organiseren”, aldus medeoprichter Martijn Canters.

Sociaal ondernemen
Max Kranendijk (l) en Martijn Canters, eigenaren van Oma’s Soep. Foto: Oma’s Soep

“Ons goede verhaal en onze bijdrage aan de maatschappij zijn voor supermarkten vaak een extra reden om onze producten in het assortiment op te nemen”, vertelt hij. “Duurzaamheid wordt steeds belangrijker. Onze werkwijze levert vaak nieuwe klanten op en maakt ons uniek. Aan de andere kant zorgt het feit dat de helft van de winst wordt afgestaan ervoor dat het lastiger is om nieuwe investeerders aan te trekken, omdat er natuurlijk minder winst overblijft.”

Ik wil laten zien dat je als sociaal ondernemer veel kunt bereiken, zelfs als je een deel van je winst afstaat

Het sociale aspect draagt echt bij aan het bedrijf, benadrukt Canters. “We springen ermee in het oog. Het trekt nieuw klanten aan. Ik denk dat we er uiteindelijk meer omzet aan overhouden. Eigenlijk levert het ons dus alleen maar voordelen op.” Hij vindt het mooi om een voorbeeld te zijn voor anderen. “Ik wil laten zien dat je als sociaal ondernemer veel kunt bereiken, zelfs als je een deel van je winst afstaat.”

Sociaal ondernemen meest concurrerende manier van ondernemen

Ondernemer Stefan Baecke richt zich met zijn bedrijf Yespers op ontbijtproducten. Zijn ultieme doel is om de keten te verbeteren door dichtbij de bron te verwerken en reststromen te voorkomen. Vanuit de ingrediënten die voor zijn producten worden gebruikt, wil Baecke de keten verbeteren. “Elk ingrediënt heeft zijn eigen uitdaging en zijn eigen verhaal”, legt hij uit. Als wij een product in de markt zetten, dan hebben we te maken met individuele ketens van de ingrediënten die we gebruiken. Daarbij hebben we aandacht voor sociale rechtvaardigheid, bodemkwaliteit en biodiversiteit en de verantwoordelijkheid om voor de restproducten een oplossing te zoeken.”

Het sociaal ondernemen maakt de businesscase volgens hem zeker lastiger. “Dat komt vooral omdat sociaal ondernemen meestal gaat over het rekening houden met het belang van een ander. En als je dat puur financieel bekijkt, vooral op de korte termijn, is rekening houden met anderen of het milieu altijd ‘duurder’ en dat maakt je positie in de markt niet makkelijker.”

Gunfactor krijgen als sociaal ondernemer

Sociaal ondernemen
Stefan Baecke. Foto: Chantal Engelen/Peas of me

Toch denkt hij dat sociaal ondernemen, op lange termijn, de meest concurrerende manier van ondernemen is. “Ik ben ervan overtuigd dat rekening houden met de ander en met de planeet uiteindelijk de beste manier is om in de toekomst ook betaalbaar voedsel te kunnen blijven aanbieden.”

Ook de gunfactor die je als sociaal ondernemer steeds meer krijgt, ziet Baecke als een voordeel. Datzelfde geldt voor het invullen van vacatures. “Zelfs in een krappe arbeidsmarkt krijgen we veel reacties op onze vacatures. Mensen willen graag werken bij bedrijven die bijdragen en inhoud aan het werk geven.”

Share this

Wendy Noordzij
Wendy Noordzij

Freelance redacteur

Gerelateerde artikelen

Beheer
WP Admin