Onderzoekclub McKinsey heeft ‘ontdekt’ dat de slechte financiële positie en de zwakke concurrentiepositie binnen de glasgroentensector vraagt om een cultuuromslag. Niet meer telen en afwachten waar het schip strandt, maar handelen op basis van een strategie en concrete afzetplannen.
“Krachtiger afzetorganisaties zijn beter in staat productie te sturen op basis van marktinformatie, bijvoorbeeld door overschotten te verwerken. Zij kunnen marktinnovaties daadwerkelijk lanceren en teeltplannen maken op basis van concrete afzetplannen.” Vervang ‘glasgroenten’ door ‘vollegrondsgroenten’, en er verandert feitelijk niets aan de boodschap.
Aanstaande zaterdag houdt sluitkooltelersvereniging Rodeko haar jaarlijkse beursdag in Sint Maarten, in het hart van het Noord-Hollandse sluitkoolgebied: met veel standhouders. Aan niets merk je dat sluitkool voor het zoveelste jaar op rij weer meer geld dreigt te gaan kosten dan oplevert.
Dooddoeners
Dat de markt er slecht voor staat, valt wel op te maken uit de nieuwsbrief die de telersverenging voorafgaand aan de beursdag uitgaf. “Er gaat wat kool Kroatië en vaste klanten doen hun bestellingen, maar niet meer dan dat.” De vaststelling fungeert als een aanloop tot de opmerking dat “vanwege de importboycot onduidelijk blijft wat er richting Rusland gaat gebeuren. Feit is dat dat water van hoog naar laag stroomt, dus laten we met zijn allen hopen dat er een gaatje losbarst!” Dat laatste bekt lekker, maar is ook tenenkrommend: duidelijker is onmacht niet te verwoorden.
Telers – en niet alleen sluitkooltelers – hebben een patent op de dooddoener ‘laten we met zijn allen hopen dat het beter gaat’. Maar ‘hoop’ is geen basis om een bedrijf draaiende te houden.
Kool uit West-Europa moet voor het overgrote deel zijn weg vinden naar landen in Oost-Europa en in Rusland. Daar is de sector van afhankelijk. Maar die afzetmarkten op hun beurt ontwikkelen zich in hoog tempo. Zij importeren structureel jaar na jaar minder. Telers geven aan dat ze de laatste drie jaar gemiddeld 14 à 15 cent per kilo hebben omgezet, bij een (bedrijfseconomische gefundeerde) kostprijs voor bewaarkool van 18 tot 23 cent. Dezelfde telers geven aan dat ze feitelijk niet weten waar hun product heen gaat. “Je kunt er geen meerwaarde aan toevoegen, dan blijft alleen nog het argument van de prijs over.”
Structureel anders
Het zit er dik in dat het aantal sluitkooltelers de komende jaren gaat afnemen: de beroepsgroep is relatief ‘oud’ en de aanwas van jongeren verloopt stroef. Hoe keer je die tendens? Niet door massa’s kool te blijven telen, in de hoop dat de teelt in een andere regio onderuitgaat. Makkelijke oplossingen zijn er niet, dat is – ook een dooddoener – uiterst zeker. Daar ligt wel een taak voor clubs als Rodeko, desnoods met hulp van onbevoordoordeelde deskundigheid van buiten de koolsector, en na overdenking van de glasgroenten-aanbevelingen van McKinsey.
Marktverwachting: voortdobberend