Het kabinet trekt € 2,2 miljard uit voor de stikstofaanpak. De meeste plannen waren eerder al uitgelekt. Opvallend: premier Schoof noemt ‘drang’ als optie bij uitkoop rond stikstofgevoelige natuur.
Het eerste fundament voor de stikstofaanpak is gelegd. Het kabinet trekt € 2,2 miljard uit voor een startpakket aan stikstofmaatregelen. De boer krijgt vijf jaar extra tot 2035 voor een bijna halvering van de stikstofuitstoot, er wordt eerst ingegrepen in 250-meterzones van De Veluwe en de Peel, het roer gaat om van depositie- naar emissiedoelsturing. “Dat is geen versoepeling, maar ander beleid”, aldus landbouwminister Femke Wiersma die vergunningverlening zo hoopt vlot te trekken.
De meeste plannen van de ministeriële stikstofcommissie onder leiding van premier Dick Schoof waren eerder deze week al uitgelekt. Dat gold onder meer voor de vijf jaar uitstel Zo moet de landbouw tussen 2019 en 2035 tussen de 42 en 46% minder stikstof uitstoten. Omdat het kabinet niet langer wil sturen op depositie (neerslag op natuur), maar op uitstoot heeft dat gevolgen voor de kritische depositiewaarde (kdw). “De kdw gaan we voor of rond de zomer uit de wet halen”, zegt minister Wiersma daarover. Ze zet in op een nieuw vergunningenstelsel dat gebaseerd moet zijn op de staat van de natuur.
De kdw gaan we voor of rond de zomer uit de wet halen
Veel van de €2,2 miljard is geen nieuw geld. Voor dit jaar (€ 200 miljoen) en volgend jaar (€ 400 miljoen) is wel extra geld gereserveerd voor een specifieke aanpak rond De Veluwe en de Peel. Dit gaat om innoveren, extensiveren, verplaatsen en vrijwillig uitkopen in 250-meterzones rond die twee Natura 2000-gebieden. Wiersma was duidelijk over die uitkoop, die moet volgens haar vrijwillig zijn. Eerder verbond ze daar zelfs haar ministerschap aan. Premier Dick Schoof liet tijdens zijn wekelijkse persconferentie echter wel degelijk een opening. “Vrijwillig uitkopen is de basis, maar misschien moeten we uiteindelijk kijken naar drang. Als een duwtje in de goede richting.” Die uitspraak is opmerkelijk omdat het kabinet schrijft dat opkoopregelingen vrijwillig zijn; er komt geen gedwongen uitkoop of onteigening.
Andere plannen waren eerder al bekend. Zo komt er € 750 miljoen voor een nieuwe vrijwillige stoppersregeling en € 627 miljoen voor melkveehouders die extensiveren. Ook is € 200 miljoen gereserveerd om een start te maken met doelsturing.
LTO-voorzitter Koopman voorzichtig positief
Daarnaast werkt het kabinet aan een rekenkundige stikstofondergrens van 1 mol per hectare per jaar. Hiermee zou het gros van de PAS-melders geholpen zijn. De Raad van State brengt hier waarschijnlijk in juni een advies over uit. Bij een positief advies zou die hogere grens direct ingaan. Echter, volgend jaar moet een bestuursrechter dan nog naar de juridische houdbaarheid kijken.
LTO-voorzitter Ger Koopman is voorzichtig positief over de stikstofplannen van het kabinet. “We denken dat het kan, maar het zal heel hard werken worden voor de agrarische sector om ruim 40% stikstof te reduceren.” Koopmans zegt wel LTO-punten in het plan te herkennen. “We hebben gehamerd op een spoedwet met emissiereductiepercentages en zijn erg blij dat de Kdw uit de wet gaat.”
Koopmans is ook tevreden dat het kabinet via het instrumentarium uit de Wet inrichting landelijk gebied (Wilg) gebiedsprocessen ingaat en dat er meer focus is via specifieke instructieregels. “We zitten op de lijn van het kabinet. Ga nu eerst aan de slag. Financieel bijsturen kan later dit jaar met Prinsjesdag”, aldus Koopmans.
Dit pakket is een eerste stap, het fundament ligt er. We willen allemaal toe naar vergunningverlening
Boerenorganisatie Agractie is juist heel kritisch over de stikstofplannen van het kabinet. Agractie is niet te spreken over de kabinetskeuze voor zonering (250 meter van De Veluwe en de Peel) en plaatst hier grote vraagtekens bij. De boerenorganisatie is wel blij dat de Kdw geschrapt wordt, maar is niet tevreden over het alternatief. “We begrijpen er helemaal niets van dat de Kdw-doelen vervangen worden door emissiereductiedoelen van 42 tot 46%. Het alternatief zou een inspanningsverplichting moeten zijn voor de staat van instandhouding van de natuur.” Agractie is wel positief over het voornemen van het kabinet om de rekenkundige stikstofondergrens te verhogen naar 1 mol per hectare per jaar.
Provincies reageerden donderdag zeer kritisch op de stikstofplannen van het kabinet. Minister Wiersma daarover: “We hebben goed overleg met de provincies gehad. Dit pakket is een eerste stap, het fundament ligt er. We willen allemaal toe naar vergunningverlening.” Premier Schoof heeft ook goede hoop: “De ambitie is dat Nederland eind van dit jaar van het stikstofslot afgaat.”
Schoof liet ook weten dat de ministeriële stikstofcommissie voorlopig gewoon blijft bestaan.
