‘Saneren is nodig’

“Sanering is nodig maar tot nu toe uitgesteld.” Dat betoogt komkommerteler Bram Hofman in Groenten&Fruit. Hij zegt er heel eerlijk bij alleen maar Lagere Tuinbouwschool te hebben gehad.

Maar het precieze citaat is afkomstig van de weledelgeleerde economen Arjan Daane en Krijn Poppe van het LEI, die vorige week een opinieartikel schreven in het Financieele Dagblad.

“Financiers en eigenaren zouden hun verlies moeten nemen en goede ondernemers met een schone lei een tweede kans moeten geven”, schrijven Daane en Poppe, nadat ze hebben geschetst hoe de Rusland-crisis de contouren van een dieper liggende crisis heeft blootgelegd en dat daar lessen uit zijn te peuren.

Welke eigenaren ze precies bedoelen weet ik niet, maar bij financiers wordt maar één naam genoemd. De Rabobank heeft 85 procent van de markt voor kredieten aan boeren en tuinders in handen. Tuinder Hofman houdt de bank met haar ‘toren vol economen’ in niet mis te verstane woorden verantwoordelijk voor de ook door het LEI geconstateerde overproductie. En daar is weinig tegen in te brengen.

Toch is de ongezouten kritiek van deze tuinder, die door heel wat van zijn collega’s zal worden beaamd, misschien te hard. Want de ondernemers die de laatste jaren wél wilden en nu nog steeds willen investeren, die bekritiseerden de bank na 2008 juist om hun aangescherpte en daardoor te zuinige beleid. En tuinders bij wie dan wél de geldkraan dicht ging, die zouden door de bank óók al onheus zijn bejegend.

Saneren is onvermijdelijk. De LEI-economen zeggen het, de tuinder zegt het. Het is niet aan een bank om te bepalen wie er stopt of doorgaat, ook al beslist de Rabobank voor 85 procent van de agrarische kredieten wel degelijk wie wel geld krijgt en waar het stopt. Uiteindelijk is stoppen de finale ondernemersbeslissing. Zij het een harde beslissing. Een Gouden Handdruk zou de gevolgen van die harde beslissing kunnen verzachten.

Brussel en Den Haag hebben voor het verzachten van de Rusland-crisis middelen vrijgemaakt. Die middelen zijn gericht op het in de benen houden van bedrijven. Het wordt tijd dat ook middelen worden vrijgemaakt voor het kunnen laten stoppen van bedrijven.