Ronald Hoek: ‘AI maakt glastuinbouwbedrijf slimmer’

Kunstmatige intelligentie oftewel AI, doet zijn intrede in steeds meer kassen. Ronald Hoek staat met zijn bedrijf Blue Radix aan het front van die ontwikkeling, die glastuinbouwbedrijven slimmer zal maken. “We staan pas aan het begin van wat allemaal mogelijk is met data en digitalisering.”

Intelligente software doet steeds meer zijn intrede in de glastuinbouw. Zoals bij het autonoom telen, waarbij de eigen teeltstrategie van de teler volledig geautomatiseerd en autonoom wordt gerealiseerd. De tuinbouwondernemers geven hun kas als het ware een digitaal brein. Ronald Hoek en zijn bedrijf Blue Radix levert dat brein.

“De gemiddelde leeftijd van een teler in West-Europa en Noord-Amerika is 58 jaar en in Japan zelfs nog hoger. De schaalbaarheid van bedrijven komt hierdoor in gevaar. Want de groei van bedrijven levert problemen op als oudere telers met pensioen gaan en jonge telers nog te weinig kennis en ervaring hebben. De oplossing is intelligente software met ‘machine learning’, oftewel zelflerende systemen. Naast de groei van bedrijven zijn ook een hogere winst en een meer voorspelbare productie, redenen om hier mee te beginnen.”

Wat trekt je aan in de tuinbouwsector?

“Ik heb altijd in een omgeving met data en digitalisering gewerkt. Acht jaar geleden ben ik directeur Energy & Data Solutions van AgroEnergy geworden. Dat was mijn eerste stap in de tuinbouw. En als je in deze sector zit, raak je eraan verslingerd. Want de markt van de tuinbouw is groot en klein tegelijk. Het is een wereldwijd speelveld, waarin men elkaar kent. Dat vind ik leuk, maar ik word vooral geïnspireerd door de verandering die de glastuinbouw moet doormaken. Een verandering om de groei van de sector mogelijk te maken, efficiënter te telen, voor arbeidsinzet en duurzaamheid. Hier kan ik met mijn collega’s een stevige bijdrage aan leveren.”

Wat is je kijk op digitalisering?

“Zonder digitalisering wordt de glastuinbouw in haar groei geremd. Een tweede punt is dat door digitalisering onderdelen in de kas beter met elkaar verbonden kunnen worden, zoals bijvoorbeeld teelt en energie. Zo kun je met hoge frequentie snelle afwegingen maken tussen kosten en opbrengsten van belichting op uurniveau. Een derde punt is dat digitalisering en de beschikbaarheid van data mogelijkheden creëren om de bedrijfsresultaten op allerlei terreinen steeds verder te optimaliseren. Als glastuinbouwbedrijf word je steeds slimmer.”

Wat zijn de mogelijkheden van AI in de kas?

“Als je ziet wat we in vergelijking met drie jaar geleden nu al met AI-technologie kunnen bereiken, is dat een enorm verschil. Over vijf of tien jaar zijn systemen nog slimmer en steeds minder afhankelijk van menselijke input, omdat ze zelf steeds meer kunnen optimaliseren. Dat betekent dat AI voor heel veel processen de sleutel gaat zijn. De menselijk inzet om de klimaatcomputer in te regelen of in de kas zaken te controleren, is dan minder nodig, doordat technologie in bredere zin en AI in het bijzonder, daar een nuttige rol in kan vervullen. Door robotisering zijn in de nabije toekomst ook gewashandelingen en geavanceerde metingen uit te voeren. Camera’s en algoritmes gaan de stand van het gewas beoordelen. De teler blijft belangrijk, maar is minder operationeel en meer strategisch bezig. Want hij kan nadenken over slimme verbeteringen die zijn teeltstrategie en de operatie in de kas, zoals arbeid, nog verder optimaliseren. Een teler hoeft niet meer zes keer per dag achter zijn klimaatcomputer te zitten om dingen bij te stellen. AI gaat alle operationele werkzaamheden uitvoeren, zoals de teler dat wil. Het effect daarvan is dat de resultaten in termen van kwaliteit en productie ook beter zullen worden.”

‘Teler hoeft niet meer 6× per dag op de klimaatcomputer’

Hoe kan het veilig, om de kans op hacken te voorkomen?

“Veiligheid moet tegenwoordig aan de basis liggen van alles wat met IT en automatisering te maken heeft. Privacy en security by design, heet dat. Bij alle producten en diensten moet je al vanaf het allereerste ontwerp nadenken over hoe het veilig het moet zijn en hoe het kan voldoen aan de eisen en standaarden in de markt. Wat je ook moet doen is regelmatig door een extern bedrijf laten testen of je softwareomgeving veilig is. Dat noem je ‘ethical hacking’, oftewel ethisch hacken. We huren een bedrijf in die heel gericht in onze opdracht gaat proberen om onze systemen te kraken. Dat helpt ons om eventuele zwakheden op tijd bij te stellen. We nemen dat heel serieus en zeker niet iets om te onderschatten! Ook de energieprocessen, die we dagelijks optimaliseren en sturen, vereisen de hoogste niveaus van veiligheid.”

Wat is de rol van de teler dan nog als het gaat om aansturing van de kas?

“De teler is gewend om steeds bijstellingen op de klimaatcomputer te doen. De vraag is of dat efficiënt is, wetende dat je fouten maakt en lang niet alles kunt overzien en analyseren. Zelfs als je een ervaren teler bent. De klimaatcomputer is complex en heeft oneindig veel opties. AI kan met veel data en informatie heel snel rekenen, concluderen en doorvoeren. Ons systeem Crop Controller rekent ieder kwartier alles door en voert aanpassingen door op 5-minuten-basis. Een mens kan dat helemaal niet. Maar net als een navigatiesysteem in een auto moet een teler wel duidelijk richting geven. Anders wordt het juiste doel van hoe een plant zich in een bepaalde periode moet ontwikkelen of produceren, niet bereikt.”

“De teler bepaalt de teeltstrategie en Crop Controller realiseert dit door 24 uur per dag via de klimaatcomputer continu richting te geven aan de installaties. Het systeem wordt steeds slimmer en kan veel meer data verwerken dan een mens. Als er een probleem wordt geconstateerd, bijvoorbeeld door een afwijkende plantontwikkeling of weersverwachting, berekent ons systeem een andere route om toch weer op het juiste punt uit te komen.”

‘AI heeft het in zich om het beter te doen dan de mens’

Wat is de reden dat bedrijven autonoom gaan telen?

“Er zijn verschillende redenen waarom telers starten met autonoom telen. Om het bedrijf te laten groeien door uitbreiding. Daar heb je extra mensen voor nodig en die zijn schaars. Digitalisering kan dan een oplossing zijn. Het bedrijfsresultaat verbeteren kan een reden zijn. Of om de afhankelijkheid van menselijke telers te verlagen. Want jonge telers zijn nog te weinig ervaren en bij vertrek van ervaren telers geeft dat problemen in de operatie. Een bedrijf kan hierdoor kwetsbaar zijn.”

Met wat voor teeltbedrijven doen jullie zaken?

“Onze klanten variëren van teeltbedrijven van 4 hectare tot grote ondernemingen van meer dan 80 hectare. Niet alleen in Nederland, maar ook in de VS, Canada, Mexico, Rusland en Oost-Europa. Dat betekent allerlei klimaatomstandigheden, verschillende grootten van bedrijven en diverse merken klimaatcomputers. We zijn ook met verschillende telersverenigingen in gesprek. In Canada hebben we een partnerschap met de Ontario Greenhouse Vegetable Growers (OGVG), die 220 leden hebben en 2.500 hectare tomaten, paprika’s en komkommers telen. We merken dat veel bedrijven serieus bezig zijn met de toekomst om het steeds beter te gaan doen. Daarbij zijn ze steeds minder terughoudend in het omarmen van relatief nieuwe technologieën. AI heeft het in zich om het beter te doen dan de mens. Het systeem staat altijd aan en rekent ieder kwartier alles door, voorspelt, neemt actie als het nodig is en stelt instellingen bij.”

Zetten we het vakmanschap van de Nederlandse teler niet op het spel als we meer en meer overlaten aan de computer?

“Er is een groeiend tekort aan ervaren telers, dus we moeten daarvoor in alle gevallen een oplossing vinden. Ik ben ervan overtuigd dat Nederland juist moet investeren in dit soort technologieën om de voorsprong te blijven behouden. Doen wij dat niet, dan pakken anderen het op en ben je de voorsprong sowieso kwijt. We verliezen het dan aan China, Amerika en andere landen die hier ook mee bezig zijn. Wel moet je als je met deze technologieën gaat werken, continu blijven innoveren, nieuwe dingen blijven toevoegen en koppelingen maken tussen verschillende domeinen en met robotica. Het moet steeds beter worden. Hierin heeft de Nederlandse teler op zijn of haar eigen bedrijf juist een heel belangrijke rol. Bovendien is het zo dat de teeltstrategie en data van telers alleen maar gebruikt wordt voor zijn eigen locaties en niet voor iemand anders.”

Waarom willen jullie graag samenwerken met bedrijven die ook data-expertise hebben?

“We zijn in voor samenwerkingsverbanden, omdat we geloven in een ecosysteem van oplossingen, waarbij de ondernemer altijd moeten kunnen bepalen wat het beste bij hem of haar past. Wij zien bijvoorbeeld logische samenwerkingen op het gebied van arbeid en IPM (Integrated Pest Management) en sluiten met niemand een samenwerking uit. Dat is niet meer van deze tijd.

We hebben een niet-exclusieve samenwerking met Ecoation, een Canadees bedrijf dat buisrailkarren maakt, zelfs autonoom rijdend. Deze karren zitten vol met sensoren en camera’s om de status van het gewas te beoordelen, vooral ten behoeve van gewasbescherming. Als we aan de hand van aangeleverde data zien dat er iets speelt in een bepaalde situatie, dan kunnen onze algoritmes een ander gewenst resultaat realiseren door het klimaat aan te passen. Naast aanpassingen doen, kunnen we ook zien wat de oorzaak is geweest van een bepaalde situatie of in welk deel van de kas zich dat heeft voorgedaan.”

Hoe zie je de toekomst van Blue Radix?

“Wij kiezen heel duidelijk een rol, een specialisme waar we goed in zijn: het ontwikkelen van AI voor dagelijkse processen in de glastuinbouw. Als Blue Radix zullen we altijd die kracht, die bijdrage willen leveren aan ondernemers. Denk aan de ontwikkeling van autonome sturing van klimaat, irrigatie, energie en slimme koppelingen met arbeid en gewasbescherming. Als het gaat om autonome sturing van de kas willen we bij de drie topspelers in de markt horen. We doen het nu heel goed en hebben een voorsprong, maar we moeten hard werken om die voorsprong te behouden. Dat is goed voor de sector, het houdt ons allen scherp, en levert de beste resultaten.”