Rob Baan: ‘Behoud topsector vergt meer’

Rob Baan heeft een flinke steen in de vijver gegooid. In het NOS Journaal bekritiseerde hij afgelopen week zijn bank. ING had het over bijzonder beheer gehad in een kredietgesprek. Dat schoot Baan in het verkeerde keelgat. “Bijzonder beheer is de strafbank van de banken. Ik heb altijd mijn rekeningen betaald. Alles klopt en dan nu beginnen ze met woorden als bijzonder beheer. Dat kan niet”, zo zei Baan in de uitzending.

Niet alle bedrijven overleven de coronacrisis, ondanks alle steun en hulp https://t.co/QCKYGMt0oU

— NOS (@NOS) April 28, 2020

Grote stap

Baan zegt nu dat die uitspraak een grote stap was, waar hij toch wel even over nagedacht had. “Het is wel een dingetje als je je bank zo voor het blok zet. Ik heb daar uitgebreid met mijn gezin over gesproken en de mensen in mijn bedrijf. Ook heb ik geschakeld met Sjaak (Van der Tak; red.), VNO-NCW en GroentenFruit Huis. En ik sta zelf natuurlijk ook in mijn blootje door in het Journaal te zeggen dat het met Koppert Cress niet goed gaat. Maar ik doe dit niet alleen voor mezelf. Er is een groter verhaal en dat is de topsector tuinbouw en uitgangsmateriaal met alle innovatieve producten en technieken. Als je die wilt redden, moet je je ernaar gedragen.”

Verhaal zelf gefilmd

Baan wilde zijn punt maken. De opname op zijn bedrijf was 23 april, maar door het steunpakket van KLM-Air France raakte het item die dag uit beeld voor het Journaal. Baan filmde zijn verhaal vervolgens zelf en stuurde dat naar de invloedrijke personen in zijn netwerk in onder meer de Vereniging van Nederlandse Banken (VNB). “Ik wist dat banken precies dat weekend spraken over de termijnen en voorwaarden voor het noodkrediet.”

Rob Baan: “In het gesprek met mijn bank kwam de ING-afdeling risk erbij en bemoeide zich met de aanvraag. Mijn bedrijf draaide tot 34 dagen geleden uitstekend en ik heb daardoor geen risk nodig, maar hulp. – Foto’s: Peter Roek

Banken kijken te veel met bankierspet

Het punt dat Baan wil maken is het volgende: De Borgstellingsregeling Midden- en Kleinbedrijf (BMKB) en Garantie Ondernemersfinanciering (GO) zijn in stelling gebracht door het kabinet om bedrijven hulp te bieden, maar de banken kijken er te veel naar met een bankierspet op. Ook zijn de kosten te hoog. Baan: “In het gesprek met mijn bank kwam de ING-afdeling risk erbij en bemoeide zich met de aanvraag. Mijn bedrijf draaide tot 34 dagen geleden uitstekend en ik heb daardoor geen risk nodig, maar hulp. De overheid staat garant. Die wil voorkomen dat er driehonderd werklozen bijkomen en kijkt dus naar heel andere dingen dan de bank.”

‘Ze moeten niet op mijn stoel gaan zitten’

De eerste aanvraag voor noodkrediet was voor de korte termijn, dus via de BMKB. Het ziet er nu naar uit dat Baan die € 1,5 miljoen kan lenen. De GO-regeling is een volgend traject waarvoor hij opgaat bij de bank, een doorstartkapitaal. De omzet herstelt namelijk nog niet dit jaar. Baan verwacht dat deze halveert naar € 20 miljoen over 2020. “De bank zei dat na kredieten via de BMKB- en GO-regeling mijn financiële kengetallen er niet heel goed zouden uitzien. Ja, dat hoef je mij ook niet te vertellen. Ik ben ondernemer, maar ik ga zorgen dat iedereen mijn product weer gaat kopen. Ze moeten niet op mijn stoel gaan zitten.”

Rob Baan: “Feitelijk geeft de overheid het monopolie op versverkopen aan de supermarkten en het monopolie aan geldelijke steun aan de banken.”

Tsunami van facturen

Bij de eerste gesprekken over de BMKB-regeling werd uitgegaan van een start van de aflossing vanaf het derde kwartaal. “Ik vroeg de bank of dat al dit jaar was. Nou, toen werd het vanaf januari 2021, maar die jongens leven in een droom. Mijn omzet zal in 2021 mogelijk 80% bedragen en volgend jaar komt een tsunami van facturen op de bedrijven af door het huidige uitstel van betalingen en de ODE-regeling die opgeschoven is. Dus ik ben blij dat bedrijven het na de versoepeling nu over vier jaar mogen uitsmeren.”

Taboe bijdrage personeel

Baan maakt gebruik van verschillende overheidsregelingen, zoals uitstel van belastingen, de loonkostenregeling ONW en dus de kredietregelingen. “De ONW-regeling is briljant. Er is natuurlijk voorgespiegeld dat de compensatie 90% zou zijn, dat is door fiscale redenen 75% geworden, maar goed, we kunnen ermee vooruit.”

Ik wil het geld niet weghalen bij het personeel, maar 10% zou toch moeten kunnen?

Rond de loonkostencompensatie ziet Baan nog wel een taboe. “In Duitsland is ook een regeling, waarbij de compensatie 75% van de lonen garandeert, in Nederland is het loon volledig gegarandeerd. Daardoor voelen mensen in vaste dienst de pijn niet. Ik wil het geld niet weghalen bij het personeel, maar 10% zou toch moeten kunnen? Op verzoek van de bank stort ik de helft van mijn inkomsten uit bedrijf al terug en betaal ik de borg. Ik ben net 64 jaar geworden, maar ik ga een paar jaar langer doorwerken om dit te laten slagen. En dat gaat absoluut lukken.”

Waar ligt het plafond?

Dan is er ook het steunpakket voor de tuinbouw van het ministerie van Landbouw. Een deel van de € 600 miljoen is voor gespecialiseerde horecaleveranciers als Koppert Cress. Voor Baan is het nog onduidelijk waarop hij kan rekenen. Is dat € 1 miljoen of meer? Met € 1 miljoen kan hij 300 man personeel vijf maanden uitbetalen, rekende hij uit. Zolang over de voorwaarden gesproken wordt, weet hij niet waar hij aan toe is. “Ze praten nog over het plafond aan steun per bedrijf. Is dat hetzelfde plafond voor bedrijven die een omzet hebben van € 5 miljoen of € 40 miljoen en hoe is de verdeling voor bedrijven die met een omzetschade van 40% getroffen zijn, of 90%?”

Ik krijg mails van mensen die ervan genieten dat het met een bedrijf als het onze slecht gaat

Baan is absoluut dankbaar voor de steunmaatregelen. Dat hij zich nu uitspreekt over de uitvoering van de verschillende regelingen, doet hij dus ook voor het grotere verhaal van de tuinbouw. Baan is landelijk bestuurder bij Glastuinbouw Nederland. Die rol levert hem ook negatieve reacties op. “Ik krijg mails van mensen die er van genieten dat het met een bedrijf als het onze slechter gaat.”

Helaas blijkt nu de tuinbouwversie van de #BMKBc de #BLc nog steeds op 2 jaar te staan met evt verlenging. De ondernemers vragen om 4-6 jaar. Afstemming Banken en Overheid is nog steeds niet opgelijnd. https://t.co/WsQYAwTmoY

— Rob Baan (@rjpbaan) May 1, 2020

Meer producten telen voor verschillende kanalen?

Hij krijgt ook de vraag of deze crisis niet aantoont dat hij meer producten moet telen voor verschillende kanalen. Dat stelde pas een vertegenwoordiger van een zaadfirma. “Ik vertelde hem: ‘stel nu dat de overheid zegt: Vanaf nu is het drie jaar lang verboden om tomatenplanten te kweken vanwege een virus.’ Hoe denk je dan dat je erbij staat als zaadfirma? Dat is ons namelijk gebeurd. We doen elke maand een risicoanalyse en mijn medewerkers komen steeds met andere risico’s, zoals een neerstortend vliegtuig, of terrorisme, noem maar op. Maar dat in één klap een miljoen restaurants zouden sluiten is nooit in mij opgekomen, maar dat hebben we nu wel.”

Lege kassen zo goed mogelijk verwaarden

Wat kan het team van Baan dan wel zelf doen om zonder grote orders de lege kassen zo goed mogelijk te verwaarden? Baan vroeg al aan het ministerie om tegen kostprijs vitamine C voor de voedselbanken te produceren, maar die optie werd vriendelijk afgewezen. Baan denkt dag en nacht na over mogelijkheden om toch weer aan klanten te leveren. Zijn team heeft elke dag hierover een brainstormsessie. In de onbezorgde tijd was de productie circa 70.000 dozen per week. Alle plannen die zijn team na zo’n sessie uitwerkt, leveren hooguit enkele honderden dozen op. “Ik zag vanmorgen dat op trays gezaaid was in een aparte opstelling in plaats van hele tafels, maar dat is zaaien voor tien doosjes. Op zich is dat goed gedacht natuurlijk.”

Monopolie in de schoot geworpen

Baan is goed in rake waarnemingen, helicopterviews op wat er gebeurt. Feitelijk, zo vat hij samen, geeft de overheid de monopolie op versverkopen aan de supermarkten en het monopolie op geldelijke steun aan de banken. Beide partijen zijn in deze crisis niet aan de kant van de gespecialiseerde telers. “Weet je wat het nu goed doet in de tuinbouw. De middle-of-the-road-producten. Alles wat via supermarkten gaat, verkoopt goed. Ze krijgen 15 tot 20% omzetgroei in de schoot geworpen en je wordt als leverancier geknipt en geschoren. Dat is bij banken net zo. Waarom is voor de uitvoering van de garantieregeling niet gekozen voor andere partners, zoals accountantsbureaus.”