REO-teler Mathias Jonckheere: altijd aan de markt met aardbeien

De gemiddelde leeftijd van agrarische Vlaamse ondernemers ligt op 55 jaar, wat vergelijkbaar is met de situatie in Nederland. De gemiddelde leeftijd van de aan veiling REO verbonden telers is 48 jaar. Daarvan zijn 168 telers onder 40 jaar en 28 telers onder 25 jaar. Een van hen is aardbeiteler Mathias Jonckheere (35).

Preiteelt als vanzelf opgepakt

Aardbeien onder glas en op stellingen en prei in september en in maart/april. Het is geen combinatie van gewassen die in Nederland (vaak) voorkomt, maar voor Mathias Jonckheere in het Belgische Jabbeke is het een logisch gegeven. Zijn ouders teelden al prei. Vanaf 2006, bij de start van zijn bedrijf, pikte hij de preiteelt als vanzelf op en breidde zijn activiteiten uit met de teelt van aardbeien onder glas en op stellingen. De oppervlakte glas is 1 hectare, de oppervlakte stellingen komt op 5.500 m2 onder hoge foliekappen. Jonckheere paste de kappen dusdanig aan dat al het regenwater wordt opgevangen. Dat vocht is hard nodig, legt hij later uit.

Mathias Jonckheere: ‘Uitbreiden ok, mits we het blijven redden met de beschikbaarheid van personeel.” – Foto’s: Joost Stallen

Arbeid

‘We proberen in principe met aardbeien altijd aan de markt te zijn”, geeft Jonckheere aan, van half april tot eind december. In een van zijn twee kasafdelingen start hij in het voorjaar met een verse Sonata-teelt, gevolgd door de teelt van hangend stek (Elsanta), en een najaarsteelt met Elsanta. In de tweede afdeling staat een doorteelt met Elsanta. “Ik ben de laatste aardbeienteler in deze regio met een doorteelt. Arbeidstechnisch passen een verse en een doorteelt mooi naast elkaar, maar uit kostenoogpunt gezien is een verse teelt gunstiger. Je gebruikt de planten weliswaar voor een plukronde en je plukt wat minder in vergelijking met de tweede oogst in een doorteelt, maar daar staat tegenover dat je nogal meer verzorgingswerk aan een doorteelt hebt.”

Arbeidsregistratie is als een flitspaal: je weet dat je gecontroleerd kunt worden

Arbeidsregistratiesysteem OneTwo

De onderliggende cijfers komen onder andere van het arbeidsregistratiesysteem (OneTwo) voor de kas- en stellingteelt. Het is begin december en het systeem wordt nu alleen gebruikt om de producties en arbeidsprestaties in beeld te brengen. Dat gaat met barcodes die de plukkers aan het aan het begin van elke gewasrij moeten scannen en met identificatiestickers die ze op de volgeplukte dozen moeten aanbrengen. Jonckheere vergelijkt de arbeidsregistratie met een flitspaal. “Je weet dat je gecontroleerd kunt worden.”

Personeel van Poolse herkomst

Het personeel is voornamelijk van Poolse herkomst, met huisvestingsgebouw op het eigen bedrijf. “Alles is ingericht op drie maanden verblijf.” De productie gaat weg via veiling REO, voor het overgrote deel onder het kwaliteitslabel Tomabel, en in open bakjes. Franse en Belgische afnemers willen het zo, licht Jonckheere toe. Alleen AH in België vraagt om met topseal afgesloten bakjes.

Tomabel-aardbeien worden in open bakjes gelegd voor de Belgische en Franse markt. Alleen AH België kiest voor topseal.

Water

Het trayveld tussen de kas en de stellingen dient voor de opkweek van de Elsanta-planten voor eigen gebruik en van trayplanten van het ras Magnum. De stekken worden aangeleverd, de planten zijn voor de export. “We hebben nu drie relatief droge jaren gehad. Dat maakte de vochtvoorziening af en toe spannend, vooral van half juli tot half augustus. We hebben twee bassins (inhoud 1 en 7 miljoen liter), voor het opgevangen regenwater en voor het drainwater van de teelt en van het trayveld. Al het drainwater gaat door een zandfilter. Met het regenwater redden we het tot half augustus, daarna wordt het spannend. Tot begin september wil je immers niet te veel stikstof op het trayveld aanvoeren.”

Vooruit kijken

“Wel of niet uitbreiden? Zo ja, dan met meer glas of wellicht een foliekas”, reageert Jonckheere op de vraag hoe hij de toekomst van zijn bedrijf voor zich ziet. Een kas gaat richting € 100 per vierkante meter. De investering in een foliekas valt aanzienlijk lager uit , maar moet er soms een nieuw dek op, voor zo’n € 3 per vierkante meter. Misschien nog zwaarwegender is de beschikbaarheid aan personeel. “Toen we in 2006 met aardbeien begonnen, stonden we daar geen seconde bij stil. Nu moet je wel. En je moet letten op de samenstelling van je personeel. Zet je bijvoorbeeld tien Polen en vijf Roemenen naast elkaar, dan weet je bijna dat dat niet gaat passen.” Gekscherend: “Die relatie is bijna nog slechter dan die tussen Walen en Vlamingen.”

De kas van Jonckheere met het dichtgetrokken energiescherm.