Het rekeninstrument Aerius is zo gebruiksvriendelijk dat daardoor de kans op fouten toeneemt, nog los van de onzekerheid in de uitkomst van de berekende stikstoflast. Dat blijkt uit een rapport van PNLQ, dat in opdracht van het ministerie van LNV een zogenoemd doelmatigheidsonderzoek heeft uitgevoerd naar Aerius Calculator.
Aerius wordt gebruikt ter ondersteuning van de verlening van natuurvergunningen. Het systeem is relatief eenvoudig, waardoor ook niet-deskundigen er gebruik van kunnen maken. Maar niet iedereen heeft in de gaten dat het wel van belang is om de juiste gegevens in te voeren. Een eenvoudige fout (zoals het gebruikmaken van een postadres van de vergunningaanvrager in plaats van de precieze locatie van de nieuwe stal of inrichting) kan grote effecten hebben op de uitkomst van de berekening en dat maakt de uitkomst in die gevallen onbetrouwbaar.
Ontbreken van specialistische kennis en ervaring
Het blijkt dat de uitkomst van de berekening zowel door ambtenaren als door aanvragers van vergunningen niet altijd worden gezien als een benadering van de werkelijkheid. Voor de juiste interpretatie van de uitkomsten ontbreekt het aan specialistische kennis en ervaring, aldus het rapport. Daarbij komt dat in sommige gevallen zwaar, wellicht te zwaar, wordt geleund op de uitkomsten van Aerius Calculator. En er is “in Nederland kennelijk niemand die zich eigenaar voelt van de discussie over de betekenis en bijdrage van Aerius voor de natuurkwaliteit in Nederland”, aldus het rapport.
Aerius wordt onder andere gebruikt om te bepalen of de berekende stikstoflast van een activiteit op een nabijgelegen natuurgebied kleiner is dan 0,005 mol per hectare per jaar. Als de berekening lager uitkomt, wordt de stikstofbelasting als verwaarloosbaar beoordeeld.
Onzekerheid over uitkomst
Het rekenmodel kent een aantal zwakheden, waarvan een de onzekerheid is van de uitkomst. De commissie Hordijk heeft op grond daarvan gesteld dat Aerius niet doelgeschikt is voor vergunningverlening. Het kabinet houdt echter vast aan het rekensysteem, omdat er geen werkbaar en beter alternatief is. Een andere zwakheid in het systeem is dat Aerius nauwelijks kan omgaan met de stikstofuitstoot van vliegtuigen.
Gebruikers tevreden over bruikbaarheid
Toch zijn vergunningaanvragers en vergunningverleners over het algemeen wel te spreken over de bruikbaarheid van Aerius, zo blijkt uit het onderzoek. Ze hebben wel problemen met de jaarlijkse actualisaties, omdat vooraf vaak niet duidelijk is wat de effecten daarvan zullen zijn. Voorspelbaarheid is voor de gebruikers belangrijker dat strak vasthouden aan de verwerking van de meest recente wetenschappelijke inzichten.