De retail en voedselproducenten besteden jaarlijks zo’n € 1,4 miljard aan reclame voor ongezond voedsel. En daarnaast nog eens € 340 miljoen aan reclame voor voedsel dat wél voorkomt in de Schijf van Vijf.
Dat blijkt uit onderzoek dat het ministerie van Volksgezondheid heeft laten doen naar voedselmarketing. Het geeft duidelijk aan hoezeer we worden gebombardeerd met de boodschap ‘Eet chips, snacks, ijs, chocola, snoep en ander junkfood. En hoe een wonder het dan is dat wij dan toch ook nog gewoon groente, fruit, brood, zuivel, vlees, vis, noten en peulvruchten kopen en eten.
Over het streven van de overheid om de Nederlanders iets gezonder (en tegelijk misschien ook iets klimaatvriendelijker) te laten eten, is veel te doen. Zo lang het gaat over het goedkoper maken van groente en fruit door de btw erop af te schaffen, zijn er weinig mensen tegen. Hooguit wordt er wat zuinigjes naar gekeken door economen, die (óók in opdracht van het kabinet) twijfel zaaien over hoe het geld, dat met die afschaffing is gemoeid, misschien slimmer is in te zetten om méér gezondheidsimpact te maken.
Zou bijna een miljard aan betutteling nou echt effectiever zijn dan groente en fruit gewoon goedkoper maken?
Miljard euro aan betutteling
‘Slimmer inzetten’ als in de consument effectiever de gezonde kant op duwen. Groente en fruit 9% goedkoper maken levert de schatkist € 550 tot 950 miljoen minder belastingopbrengsten op. Dat is nogal een budget om de consument te bombarderen met de boodschap: eet groente en fruit. Maar zou bijna een miljard aan betutteling nou echt effectiever zijn dan groente en fruit gewoon goedkoper maken?
Ongezonde reclame nóg effectiever
Als je het de retail en de voedselproducenten vraagt: jazeker wel! Waarom zouden zij anders nu al nóg meer dan dat miljard uitgeven aan net zo’n reclamebombardement, maar dan dus voor te zoet, te zout en te vet voer? De supers doen ook veel vaker ongezond eten in de aanbieding dan gezond eten. En – o gruwel – dat ongezonde reclame- en aanbiedingenbombardement wordt dus alleen maar effectiever als de consument straks een half tot en heel miljard extra te besteden heeft, als gevolg van 0% btw op groente en fruit.
Handhaaf btw en sluis het terug
Dat levert de ingewikkelde situatie op dat je als overheid eigenlijk alleen de btw op groente en fruit kunt afschaffen als je tegelijkertijd reclame maken voor ongezond eten streng aan banden legt. Een andere optie: handhaaf die btw en sluis dat geld één op één terug naar de telers die dat gezonde verse spul produceren. Niet alleen in Nederland, maar in heel de EU, dan houden we het speelveld gelijk.