R&D-kas HortiTech: met innovatie stappen maken

Begin september is Proof in Honselersdijk officieel geopend door Bouke Arends, burgemeester van Westland. In deze R&D-kas van HortiTech, Metazet en Harmoniz worden in een productieomgeving innovaties en nieuwe groenterassen uitgetest. HortiTech heeft de dagelijkse leiding en doet de teelten en gewasverzorging.

In 2019 zijn Pim en Perry van Adrichem samen met vader Peet HortiTech gestart. Een bedrijf dat zich richt op technische innovaties voor de tuinbouw. “We dachten het beter te kunnen doen op het gebied van innovaties door de kennis en kunde beter voor het voetlicht te brengen”, zeggen de 35-jarige tweelingbroers. De start-up is ontstaan uit een afstudeeropdracht van Perry waar hij bezig was met een robot voor de tuinbouw. “Het bouwen van een robot is niet zo moeilijk, maar de besturing ervan wel.”

Wens voor eigen onderzoekskas

De eerste jaren van het bedrijf waren door de corona niet makkelijk, omdat trainingen toen weinig doorgang vonden. Toen is de overschakeling naar onderzoek gemaakt, waarbij Ary de Jong in 2020 bij HortiTech is gekomen om dit teelttechnisch goed in te zetten. HortiTech was gevestigd in Vertify, de voormalige Demokwekerij Westland die in 2012 door Proeftuin Zwaagdijk is overgenomen. “Voor de praktijk moet de kas waarin zaken worden getest geen discussie zijn, en relateerbaar zijn”, vertelt Pim. “Ondanks dat er niets mis was met waar we zaten, hebben we altijd al de wens voor een eigen onderzoekskas gehad, die niet per se groter dan 1 hectare hoefde te zijn. Deze moest wel energieonafhankelijk zijn met wkk, zonnepanelen en CO₂-aansluiting om kostentechnisch in de toekomst mee te kunnen doen. Via via kwamen we in gesprek met TomaTech, dat in 2022 met Nirit Seeds is gefuseerd tot Harmoniz. Zij zochten ook een R&D-locatie van onder de 1 hectare. Samen werd het dus makkelijker om een geschikte tuin te vinden. Onze vraag hebben we toen bij een makelaar neergelegd.”

V.l.n.r.: Perry van Adrichem, Ary de Jong en Pim van Adrichem.

Eigen projectmanagement

De zoektocht heeft vorig jaar geleid tot de aankoop van de voormalige lisianthuskwekerij Floralis van 1,6 hectare. Om van de bloemenkas een moderne R&D-kas met compartimenten te maken, moest er behoorlijk worden verbouwd. Perry heeft voordat ze de kas gingen verbouwen zelf een 3D-indeling van de compartimenten gemaakt. “Hierin zijn alle verzamelde ideeën verwerkt. Bijvoorbeeld een gelijke lengte (22 meter) van elke afdeling. Of de kleine afdelingen niet aan de gevel plaatsen, maar in het midden zodat er minder motoren voor het gevelscherm nodig zijn. Want het gevelscherm voor verduistering hoeft dan niet voor iedere afdeling apart te worden geregeld. In plaats van één betonpad in het midden zijn er twee nieuwe gemaakt, mede voor de scheiding tussen het gedeelte van ons en Harmoniz. Hierdoor heeft iedere afdeling een eigen toegang vanaf het betonpad.” Met de 3D-tekening zijn de offertes bij de kassenbouwer en installateurs aangevraagd.

‘Alles is voor ons pas gemaakt’

Het deel van HortiTech (8.000 vierkante meter) heeft 21 afdelingen van 200 tot 1.200 vierkante meter. “Bij de verbouwing zijn alleen het kasdek en de poten blijven staan”, zegt Ary de Jong. “Sommige materialen hebben we hergebruikt. Bijvoorbeeld van de bedverwarming zijn groeibuizen gemaakt. De monorail boven in de kas is gebruikt voor de verdeelstukken.”

Demoafdeling met commerciële tomatenrassen van zaadbedrijf Harmoniz.

In de oude bloemenkas zit een tralie van 9,60 meter lengte. Dat is een voordeel, want er passen nu zes teeltgoten in een kap; bij een tralie van 8 meter zijn dat maar vijf teeltgoten. “Ook nu hebben we maar twee nokken, waardoor we minder ‘ijzer’ boven in de kas en minder schaduwwerking hebben.” In de luchtramen is insectengaas aangebracht. Boven de corridor zijn in het kasdek enkelruits luchtramen aangebracht aan de luwe zijde.

Al innovaties toegepast

De gehele watertechnische installatie is vernieuwd. In plaats van drie watersilo’s staan er nu negentien, vanwege gescheiden waterstromen voor verschillende teeltrecepten. Al het drainwater wordt opgevangen, hergebruikt en niets geloosd op het oppervlaktewater. “Elke waterdruppel die het bedrijf binnenkomt is ontsmet. Dat hebben we ook gedaan voor Harmoniz”, vertelt de teeltman.

Op de plaats van de kantine in de bedrijfsschuur zijn nieuwe kantoren met een ontmoetingsplein gebouwd. Ook met de verbouwing van de kas zijn al innovaties toegepast, zoals de MetaFit. Dit is een koppeling om 51 millimeter verwarmingsbuizen met elkaar te verbinden zonder te lassen. “Lassers zijn schaars en dit past helemaal bij deze kas: ondersteunen van innovaties. Door dit systeem te gebruiken, hadden de scherminstallateurs en kassenbouwers langer de tijd om met hoogwerkers hun werk te doen, wat ons meer ruimte in de planning gaf”, vertelt Perry.

Productieomgeving in de praktijk

De Jong: “We gebruiken wel het woord onderzoek, maar we telen hier producten. We zijn een productieomgeving waar we zo min mogelijk randafwijkingen willen hebben, net zoals in de praktijk.” Sinds maart worden er al tomaten, paprika’s en komkommers geteeld. Het betreft drie afdelingen waar door Priva het Plantonomy , het AI-teeltsysteem, verder wordt ontwikkeld om een goede teeltsturing te krijgen.

De Jong zit al drie jaar namens HortiTech één dag per week bij Priva op kantoor om de technische data-mensen uit te leggen waar telers naar kijken bij het telen van gewassen. ”Technici weten dat niet. Daarom zit ik in het ontwikkelgedeelte van de softwareprogramma’s om de vertaling van teelt naar tech te maken.” Perry vult aan: “Telers en AI-datascientisten verstaan elkaar nauwelijks. Wat we de komende tijd ook gaan meemaken is dat door AI (kunstmatige intelligentie) telers andere dingen gaan zien dan ze wellicht verwachten, omdat ze er ook iets anders instappen.”

Vraagstukken worden steeds moeilijker op te lossen, want het laaghangend fruit is wel geplukt

Perry: “Vraagstukken worden steeds moeilijker op te lossen, want het laaghangend fruit is wel geplukt. Om het probleem op te lossen, moeten er steeds meer mensen met elk hun eigen discipline en expertise aan tafel komen, maar die moeten elkaar wel verstaan. Daarom hebben we een mooi ontmoetingsplein gemaakt. Daar kunnen mensen rustig zitten en elkaar in de ogen kijken om van elkaar te weten wat ze precies bedoelen.”

Door de unieke samenwerking van de drie bedrijven met een gezamenlijk teeltfaciliteit denken ze moeilijke innovatievraagstukken makkelijker met z’n drieën onder één dak te kunnen oplossen.

Afdeling 100 is de trainingsafdeling, die voor iedereen toegankelijk is. “Je mag hier overal aan zitten. Dat is vooral van belang voor buitenlandse teeltbedrijven om mensen te trainen hoe een teeltbedrijf in de praktijk werkt/functioneert. Als je hier wat ‘sloopt’ is dat niet erg: liever hier dan op een groot bedrijf, want van je fouten kun je leren.”

Focussen op kennismaken en uitdragen

Hoewel de R&D-kas nog niet vol zit, vinden er al wel onderzoeken plaats. Zoals met komkommer en paprika gericht op plantweerbaarheid. In een afdeling zelfs met waterteelt van tomaat in de meest innovatieve vorm door substraatloos te telen met alternatieve minerale meststoffen. HortiTech is nog in gesprek met een grote partij, die ruimte wil gebruiken voor eigen innovatie op het gebied van teelttechniek, plantmodellen, chemievrij en dergelijke.

Onderzoeksafdeling voor aardbeien op kokos.

“We zoeken naar langdurig partnerschap voor continuïteit. Dat biedt ook zekerheid om resultaat te bereiken op lange termijn, want dat hebben we niet in een paar weken tijd. Telers willen vaak snel een positieve uitkomst, maar dat is niet altijd mogelijk. Maar we moeten wel stappen maken met nieuwe teeltsystemen, chemievrij en robotisering”, besluiten de broers.