Rapport: groente en fruit vrijstellen van suikerbelasting

Een suikerbelasting kan worden ingevoerd, met grote uitzonderingen voor groenten en fruit. Dat blijkt uit onderzoek van Ecorys.

Deze week wees de Tweede Kamer een motie af over het verlagen van de btw op groenten en fruit. Het invoeren van een suikerbelasting is niet van tafel. Het rapport Suikerbelasting; Effectenonderzoek van onderzoeks- en adviesbureau Ecorys toont dat aan. Een suikerbelasting die leidt tot een gemiddeld 20% hogere prijs van belaste producten levert rond de € 1 miljard per jaar op. Dat kan de consumptie echt verminderen en gezondheidswinst opleveren, ook gecorrigeerd met langer leven voor een deel van de consumenten, stellen de onderzoekers.

Fruit vrijstellen van suikertaks

Net als bij de discussie over verlaging van de btw op groenten en fruit, moet voor deze suikertaks goed worden gekeken naar welke producten vrijgesteld worden. Een suikerbelasting is juridisch houdbaar, mits deze met objectieve criteria wordt ingevoerd. Ook moet de taks een duidelijk publiek doel dienen, stellen de onderzoekers. “Het is mogelijk om producten vrij te stellen die ondanks hoge suikergehaltes passen in de Schijf van Vijf, bijvoorbeeld fruit, mits dit goed gemotiveerd wordt.” Dat kan op een praktische manier, stellen zij, “bijvoorbeeld eerst fruit uitzonderen en dan met GN-codes te verduidelijken wat men onder fruit verstaat”.

De onderzoekers kiezen voor een gehalte van 6% suiker als beste ondergrens. Ook toegevoegde vruchtensuikers vallen er onder als in plaats van suiker vruchtensappen worden gebruikt als zoetstof.

Nauwelijks extra suiker in bereide groenten

Voor bereide groenten pleiten de onderzoekers voor een uitzondering. Veel niet-bereide groenten hebben zelf een hoog suikergehaltes zoals worteltjes (4,2%), pitloze paprika (4,3%), ui (4,5%) en pastinaak (5,4%). Bij verse rode bieten is het suikerpercentage van 4,6 nauwelijks lager dan voor roden bieten in een potje (5,1%). Dat geldt ook voor andere producten. “Er is op basis van suikergehalte weinig reden om bereide groenten wel te belasten en niet-bereide groenten (al dan niet in een potje) niet”, schrijven de onderzoekers.

Rechtszaken vermijden

Een vast tarief ongeacht suikergehalte leidt tot vermijdbare rechtszaken over de indeling van producten. De onderzoekers hebben daardoor een voorkeur voor een staffelvariant, dus dat hogere percentages tot hogere belasting leidt. Deze methode leidt tot een grotere gezondheidswinst, terwijl deze volgens de Douane nauwelijks tot extra uitvoeringskosten leidt. Bedrijven zijn al verplicht het suikergehalte op het etiket te vermelden.