Het kabinet had bij de Wet fiscale Klimaatmaatregelen glastuinbouw beter inzicht moeten geven hoe ze welke adviezen heeft gewogen. Nu worden adviezen bij de toelichting vaak gebruikt om een besluit politiek draagvlak te zoeken. Dat moet opener.
Dat blijkt uit het rapport Mozaïek van Belangen. De Universiteit Leiden keek naar hoe belangen worden afgewogen bij politieke besluiten en hoe deze worden uitgelegd bij besluiten. Daarvoor keken de onderzoekers naar een aantal besluiten, zoals de Wet fiscale klimaatmaatregelen.
Bij de toelichting op dat besluit wordt de inbreng van vier externen genoemd, waarvan er maar één heel kort wordt beschreven. Het gaat om adviezen van Trinomics en BlueTerra over de berekende emissiereductie van de maatregelen van de lastenverhoging voor de glastuinbouw via de energiebelasting. Ook wordt in het de toelichting beschreven dat de adviezen duiden op een hoge lastenverhoging voor de glastuinbouw, wat de aanleiding was voor de gefaseerde invoering van de lastenverhoging.
Internetconsultatie beter gebruiken
De onderzoekers hebben geen kritiek op het besluit zelf, maar op de manier hoe de externe adviezen en andere inbreng wordt gebruikt in de toelichting. Het zou goed zijn als meer inzicht wordt gegeven in hoe de afweging heeft plaatsgevonden. Waarom voor deze optie wordt gekozen en niet voor andere opties. Aan zo’n besluit gaat namelijk een flink proces vooraf met consultatie en lobby. Ook zo’n internetconsultatie kan beter ingezet worden om meer partijen betrokken te krijgen bij besluitvorming.
Nu wordt de toelichting bij besluiten te vaak gebruikt om politiek draagvlak te krijgen voor het wetsvoorstel en dus voor onderbouwing van het westsvoorstel. Volgens de onderzoekers moet beter getoond worden wat voor brede afweging is gemaakt voor dit wetsvoorstel met een ruimere weergave van alle bronnen. Nu worden vooral schriftelijke bronnen gebruikt. In het geval van het besluit over de glastuinbouw ging het om onderzoeksrapporten. De onderzoekers doen tal van aanbevelingen om een beter inzicht te geven van de betrokkenheid van externen bij publieke besluitvorming, ook over het openbaar maken van agenda’s van bewindspersonen.
