Rabarber ontwikkelt zich sterk in export en productie

De teelt van rabarber bleef in Nederland jarenlang steken op een geschatte 320 hectare, maar sinds 2015 kent het gewas een gestage opmars. Inmiddels is het beplante grondoppervlak gegroeid tot ruim boven de 400 hectare. Overigens is het aantal bedrijven dat rabarber als teelt voert, in diezelfde tijd wel gedaald tot 137 in 2018. De bedrijven die stoppen, zijn vaak bedrijven die de teelt ‘erbij doen’. Het gewas vraagt volgens ingewijden te veel aandacht om in een onbenut hoekje te worden weggezet.

In Nederland is het aandeel toegewijde rabarbertelers bescheiden. 20 bedrijven heeft zich gespecialiseerd in de productie van rabarber. En de teelt rendeert over het algemeen goed, getuige ook de prijscijfers van de veiling.

Foto: Peter Roek

3 segmenten rabarberteelt

Van de geschatte 415 hectare (CBS, 2018) is ongeveer 350 hectare in productie. Dat kan grofweg verdeeld worden in 3 segmenten.

• Van november tot april is er de vervroegde teelt, vooral bestemd voor horeca en export. Dat areaal staat in verduisterde kassen, champignoncellen en oude stallen en beslaat naar schatting 40 tot 50 hectare.
• Ongeveer 70 hectare is bestemd voor de verwerking in sappen en jam door de industrie.
• Het overige deel, de teelt in met transparante folie bedekte tunnels en in de vollegrond, komt vanaf april op de markt en is bestemd voor de versmarkt. Nog eens 60 hectare is jonge aanplant, bedoeld om het volgende seizoen te produceren of als uitgangsmateriaal voor de vervroegde teelt

Vervoegde, bedekte en verduisterde rabarberteelt is er vooral voor de horeca. – Foto: Bert Jansen

Uitbreiding in vroege rabarberteelt

Volgens marktkenners zit de uitbreiding vooral in de vroege teelten. De vervroegde teelt heeft het Verenigd Koninkrijk als belangrijke afnemer. De Britten zijn van origine rabarbereters. De Britse lokale productie is de laatste jaren gestagneerd en de geproduceerde volumes zijn gedaald. Volgens de Britse statistieken beslaat het gewas naar schatting 550 hectare, met een jaarlijkse productie van 17.000 ton.

De Britse teelt kent een lange geschiedenis en vaart grotendeels op traditionele teeltmethoden. In een klein gebied in Yorkshire is er zelfs een gedeelte dat door de Europese Unie is aangewezen als gebied met een beschermde geografische aanduiding, vergelijkbaar met de Parmaham uit Italië en Brabantse Wal-asperges. In Nederland zijn de teeltmethoden juist verder ontwikkeld, waardoor de kwaliteit en leveringszekerheid van het product zijn gestegen.

Bovendien heeft in Nederland een transitie plaatsgevonden naar een meer gespecialiseerde en vraaggestuurde teelt. Naast de standaard 12-kilofusten worden steeds vaker flowpacks aangeboden, wat beter past bij het aanbod in het supermarktschap.

Oost-Europa concurrent voor industrieel verwerkte rabarber

Onzekerheden zijn er ook. Behalve een gestegen belangstelling voor het product, die deels wordt toegeschreven aan de toenemende belangstelling van consumenten voor bijzondere kookbereidingen, is ook in het buitenland sprake van uitbreiding van het areaal rabarber. In Duitsland is het beplante oppervlak in 4 jaar tijd gegroeid met 30% (cijfers DeStatis, 2019). Ook in Oost-Europa is sprake van een gestage opmars. Overigens is laatstgenoemde vooral een concurrent voor rabarber die industrieel wordt verwerkt.

Teler vreest harde brexit

Toch vrezen de Nederlandse telers niet zozeer de opmars vanuit Oost-Europa, maar veel meer de mogelijke consequenties van een harde brexit. Als de handelsvoorwaarden met de Britten worden aangepast, plaatst dit exporterende partijen voor een stevige uitdaging. Die gevolgen openbaren zich mogelijk pas in het najaar van 2019, als de vervroegde teelten weer in productie komen.

Lees ook: Afzetseizoen Nederland veilig na uitstel brexit