Professoren voor het karretje gespannen?

Er wordt veel beweerd door politici, lobbyende bedrijven, bezorgde burgers en gewichtigdoenerige journalisten. Maar als je echt wilt weten hoe het zit, dan laat je de beste landbouwuniversiteit ter wereld het uitzoeken. Of toch niet?

Wageningen University & Research (WUR) gaat met zichzelf het debat aan over de valkuilen van contractonderzoek. Om niet failliet te gaan, doen universiteiten al jaren veel onderzoek ‘in opdracht van’. Bijvoorbeeld van gewasbeschermingsbelangenvereniging CropLife: de fabrikanten lieten WUR de impact becijferen van het Farm to Fork-doel om het gebruik van chemische middelen in 2030 te halveren en minimaal 25% van het boerenland biologisch te runnen. De Wageningse economen concluderen dat dit zou leiden tot hogere voedselprijzen en een lagere voedselzekerheid in Europa.

Kern van de kritiek: wie zich beperkt tot de onderzoeksvraag van de opdrachtgever, vertelt niet het hele verhaal

Wagenings hoofdocent Bestuurskunde Jeroen Candel vond dat de universiteit zich door zulk soort onderzoeken laat inkapselen door de industrie. Actualiteitenprogramma Zembla kreeg lucht van die interne onenigheid en komt deze week met een uitzending daarover. Kern van de kritiek: wie zich beperkt tot de onderzoeksvraag van de opdrachtgever, vertelt niet het hele verhaal. En zelfs al klopt dat halve verhaal wetenschappelijk gezien als een bus, toch laat je daarmee jezelf als universiteit voor het karretje van de betalende lobbyisten spannen.

De andere helft van het verhaal had ook meegenomen moeten worden: wat zijn de klimaat- en biodiversiteitskosten van het continueren van de status quo? En wat doet dat met de voedselprijzen en de voedselzekerheid?

Strijd tussen wetenschappers

Dat Zembla de strijd tussen Wageningse wetenschappers boven water kreeg, dat is mooi. Lees vooral het toen door WUR op de website geplaatste tweegesprek tussen Candel en econoom Roel Jongeneel. Maar dat het BNNVARA-programma zelf ook graag professoren voor hun karretje spant, om de kijker met ook tamelijk hobbyistisch-suggestieve toon en aandachtverdeling naar de gewenste conclusie te duwen, dat weet iedereen die er weleens naar kijkt.

En toch, wie goed kijkt en luistert naar professoren aan de ene en aan de andere kant, wordt daar nooit dommer van. Zeker niet als die professoren zelf óók goed kijken en luisteren naar de ondernemers en de werkvelden die zij onderzoeken.