Prijzencircus duurt hele jaar

Een van ’s lands toonaangevende warenhuizen houdt jaarlijks in september een prijzencircus, niet geheel toevallig als een concurrent Drie Dwaze Dagen afkondigt. Best leuk allemaal, zeker voor de consument, maar ergens schiet iemand er met marge bij in. Het lijkt de kopers, gelet op de rijen voor de kassa, niet te deren.

Veel boeren en tuinders hebben het idee dat zij het hele jaar in zo’n circus optreden. Zij voelen zich diegenen die de tol betalen bij prijsacties in supermarkten. De handel en supermarktketens zorgen wel voor hun marge. Daar komt bij dat prijzen voor producten in de loop der jaren nauwelijks stijgen, terwijl de kosten veelal toenemen. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) meldt dat in 2014 de winkelprijs voor verse groente het laagste was in vijf jaar! Het is een ontluisterende vaststelling.

Klopt, de land- en tuinbouw vecht al jaren tegen de lage voedselprijzen. ‘Creëer marktmacht, en dwing hogere prijzen af’, luidt veelal het devies. Zo simpel is dat niet. Er zijn diverse pogingen ondernomen, en net zoveel mislukt. Bovendien kijkt een Autoriteit Consument & Markt altijd over de schouder mee.

De kritiek op de retail is ook niet helemaal terecht, blijkt uit een onderzoek van LEI Wageningen UR. Voor elke enkele schakel in de bedrijfskolom (producent, groothandel en supermarkt) blijft de de nettomarge onder de 3 procent, blijkt uit het rapport Prijsvorming van voedsel. Niemand verdient onevenredig veel. Het instituut schetst in het rapport de ontwikkelingen van prijzen in acht Nederlandse ketens van versproducten, onder meer paprika’s, komkommer en appels.

Consultant McKinsey heeft eind 2014 de glasgroentesector enkele hoofdlijnen gepresenteerd om niet voortdurend als koorddanser te moeten balanceren. Samenwerken is daarin een houvast. De telers zouden grotere afzetorganisaties moeten vormen. Marktinformatie en prijstransparantie zijn andere oplossingsrichtingen. Het woord is aan de sector. Het lijkt erop dat het adviesbureau groen licht krijgt voor het vervolgtraject. Is er een alternatief?