Poolse minister: ‘Onze boeren hebben niks verkeerd gedaan’

De Poolse minister van landbouw Marek Sawicki vindt de handelswijze van de Europese Commissie en in het bijzonder van Eurocommissaris Dacian Ciolos laks en belachelijk. En andere landen zouden de druk moeten opvoeren.

“De Eurocommissaris verkoopt ons al weken gebakken lucht. En nu weten we helemaal niet meer waar we aan toe zijn.”

Marek Sawicki was al boos, maar nu is hij ziedend. Dat de Europese Commissie heeft besloten om Polen minder geld toe te kennen uit het nieuwe noodfonds voor landen die exporteren naar Rusland, vindt de Poolse minister van landbouw onacceptabel. “Onze boeren hebben niets fout gedaan. Sterker nog, wij hebben juist snel en doortastend een grondige analyse gemaakt, de eerste twee weken van augustus al. Terwijl andere Europese beleidsmakers toen nog weigerden van vakantie terug te keren.”

Sawicki is minister van landbouw sinds maart en zat tussen 2007 en 2012 al op diezelfde post.  Hij is een kopstuk van de Poolse Boerenpartij PSL, die regelmatig als coalitiepartner fungeert en ook deze periode – sinds 2007 – mee-regeert. Zijn achterban zijn vooral de kleine boeren. Zij rekenen erop dat Sawicki Polen door deze zware tijden loodst. En financieel het onderste uit de kan van Brussel haalt. “Daarom kan ik niet aan Polen verkopen hoe eurocommissaris Ciolos met ons omgaat.”

Wat is uw probleem met Ciolos?

“Eurocommissaris Ciolos heeft politieke fouten gemaakt. Hij had gelijk moeten ingrijpen. Maar hij was, net als de commissie, blijkbaar verward en verrast door de Russische boycot. En hij was slecht voorbereid op het toepassen van de compensatieregeling. Hij had nooit geld van het budget voor 2015 mogen halen. Dat is een politieke beginnersfout. Er moet gewoon een groter noodfonds zijn voor dit jaar. Bovendien wordt de situatie alleen maar erger.”

Heeft de EC dat volgens u in de gaten?

“De Europese Commissie heeft er totaal geen benul van dat de zwaarste klap nog komt. In deze periode oogsten wij onze appels. Andere oogsten zijn net afgerond. De markt komt nog meer onder druk te staan. En we hebben bij lange na niet genoeg opslagfaciliteiten voor dit overschot. De EC had al vanaf augustus betalingen beloofd. We wachten ook nog op de compensatie voor onze zuivelsector. Terwijl de markt nu ernstig gedestabiliseerd is. Het lakse optreden van Ciolos gaat de Europese landbouwmarkt € 1 miljard, misschien € 2 miljard, extra aan schade toebrengen.”

Maar die compensatieregeling is opgeschort omdat juist Poolse boeren en telers verdachte claims hebben ingediend.

“Wie zegt dat? De Europese Commissie? Weet u, tot 15 oktober komen hun inspecteurs langs, om te checken of onze claims wel juist zijn. Maar ik kan u zeggen: ik maak mij geen zorgen. Onze boeren hebben niks verkeerd gedaan. Wij exporteerden in 2013 voor € 1,3 miljard naar Rusland. De hoogte van onze claims bedraagt € 140 miljoen. Dat lijkt mij niet buitensporig, toch? Wij hebben gewoon doortastender en grondiger gehandeld dan andere Europese landen.”

Aanvragen

Desalniettemin is er binnen de Europese Unie veel ophef over de Poolse handelswijze. De EC twijfelt of de telers niet onterecht hun hele productie opgeven om maximaal van Europese compensatie gebruik te maken. Poolse telers zouden niet weten waar hun productie naartoe gaat, omdat hier tussenpartijen bij betrokken zijn. Bovendien gaan afspraken vaak mondeling, zodat niet na te gaan is welke hoeveelheid van een productie daadwerkelijk wordt geraakt. En dat maakt het weer lastig voor de uitkeerder om – op basis van slechts een schatting – het juiste percentage eraan te koppelen.

U weet zeker dat uw aanvragen correct zijn?

“Niets is in strijd met de EU-regels. We hebben de verliezen uitgerekend en onze intentie getoond om producten uit de markt te halen. Dat gaat via het Poolse landbouwagentschap (een staatsorgaan, redactie), dat heeft de calculatie voor de telers gedaan. En van de 200.000 groente- en fruittelers hebben maar 12.000 voor de deadline van 4 september een aanvraagd ingediend.”

Wat vindt u ervan dat telers die lid zijn van een erkende producentenorganisatie meer geld krijgen?

“Daar ben ik het niet mee eens. U zult begrijpen dat veel Poolse boeren om deze reden geen claim hebben ingediend, ze krijgen maar de helft van de vergoeding. En als je daardoor per product een paar cent minder per kilo overhoudt, dan zie je het probleem.”

Is dit ook niet een taak voor uw ministerie om de boeren te helpen?

“We doen wat we kunnen. We zoeken naar andere afzetmarkten, binnen een halfjaar hopen we daar meer duidelijkheid over te hebben. Maar wij kunnen boeren niet voor al die producten compenseren. Dat is aan Europa. Als solidariteit zo’n belangrijk principe is, dan moet de Europese Commissie dat tonen.”

In Nederland zegt men dat Polen iets te veel klaagt. Vindt u dat eerlijk?

“Ik vind het logisch dat wij klagen. En jullie moeten ook je zorgen uiten, want dit is pas het begin. Voor Nederland, voor Frankrijk, voor Duitsland. Als de Europese Commissie zulke lachwekkende compensatiebedragen voorstelt, als de Europese Commissie zulke belachelijke marktprijzen wenst voor mooie producten, met liefde geproduceerd, verpakt en verzonden, als we dit moeten uitleggen aan onze boeren… Maar de Hollandse consument zal wel blij zijn, toch? Voor een paar cent heb je een goed Pools product.”