Pieken in tomatenproductie, maar geen prijseffect

De tomatenproductie is door het slechte voorjaarsweer langzaam op gang gekomen. In het eerste halfjaar was er een zwakke prijsvorming. In juli stegen de prijzen weer wat. Naar verwachting zullen deze in de zomer stabiel blijven.

“Het is een lastig tomatenjaar”, zegt Ruud den Boer, commercieel directeur Oxin Growers. “Voor telers met resistente rassen was het in beginsel aankijken hoe de rassen reageerden op de teelt op grote schaal. Daarnaast zorgde het slechte weer er in het eerste halfjaar voor dat de productie langzamer op gang kwam. Maar ook de vraag was minder in combinatie met het grotere importaanbod en de prijsvorming was grillig.”

In totaliteit is er ook meer volume, omdat op een groter areaal tomaten wordt geteeld. “Als er meer zonlicht was geweest, had de hoeveelheid kilo’s veel hoger kunnen zijn. Door te weinig licht valt de productie mee, maar de prijzen niet”, zegt Corné van Winsen, Senior Product Manager van ZON.

De prijzen van alle soorten tomaten zijn tot eind juni een stuk lager dan vorig jaar. “Een goede vergelijking met vorig jaar is het eigenlijk niet, omdat 2023 een exceptioneel goed jaar met hoge tomatenprijzen was.”

Zwakke prijsvorming

“Een uitzondering op de zwakke prijsvorming zijn de snoeptomaatjes, die vlot werden verkocht, zegt Maarten Verhaegen, Divisiehoofd Groenten bij BelOrta. “Van de snoeptomaatjes staat 95% op contract. Deze prijzen zijn dan ook beter dan de dagprijzen.”

Volgens Ruud den Boer, commercieel directeur Oxin Growers, ligt de prijsvorming voor alle segmenten op de dagmarkt 10 tot 15 % lager dan vorig jaar. De contracten hebben betere prijzen. Vanaf eind week 28 zijn de prijzen stijgend. De directeur: “De prijsvorming is nu redelijk. Maar dat is ook broodnodig, want de telers hebben wel wat in te halen. De productieachterstand is niet meer in te halen. Om het jaar nog redelijk te kunnen afsluiten zal de prijsvorming hoger moeten worden.”

In week 29 ligt de gemiddelde prijsvorming voor de trostomaten tussen 65 en 75 cent per kilo. Voor de losse tomaten is dat tussen 55 en 65 cent per kilo.

Minder consumptie door slechte weer

Het slechte koude weer heeft de consumptie niet bevorderd. Het aanbod van tomaten is al die tijd ook hoger geweest. Verhaegen: “Ook Spanje is langer, tot in week 24, doorgegaan met produceren. Dat komt door de nieuwe planting van eind vorig jaar, vanwege de eerdere hittegolf.”

In de eerste week van juli was er door het zonnige warme weer een extreem hoge productie. “Door de hittegolf in Zuid-Europa, is het in Spanje 40-45 graden geweest en in Zuid-Frankrijk tegen de 40 graden. Temperaturen boven de 30 graden hebben impact op de teelt en de productie met kwaliteitsproblemen als gevolg. Bijvoorbeeld pruimtomaten krijgen last van neusrot of rotten in. Begin augustus wordt dan ook minder productie verwacht vanuit de zuidelijke landen. Vooruitlopend daarop zijn de prijzen al wat gestegen.”

Geen stress bij de handel

Hoewel er nog sprake is van het ToBRF-virus, is de stress bij de handel weggevallen. Verhaegen: “Tomatentelers hebben massaal gekozen voor resistente rassen. Daardoor is er meer rust, omdat de handelaren weten dat er nu meer continuïteit is in het aanbod van tomaten. De kans is kleiner dat er nog teelten door virusaantasting wegvallen. Dit verklaart ook deels waarom er deze eerste jaarhelft geen uitschieters zijn in de prijzen.”

De productie van de resistente rassen is over het algemeen iets lager; van de cherrytomaten is de productie wel iets hoger. “Maar de prijzen zijn laag en dat bepaalt het rendement.”

De kwaliteit is niet slecht. “Sommige resistente rassen boeten op bepaalde momenten wat in op kleur en smaak. Maar de handel weet ook wel dat telers geen andere keuze hebben dan resistente rassen telen. Het aantal klachten bleef beperkt.”

Afzetprogramma’s met retail

ZON heeft afzetprogramma’s met de retail in Nederland en Duitsland. Van Winsen: “Voor de meeste van deze programma’s worden de prijzen per week bepaald. De weekprijzen van tomaten zijn ook niet goed.”

Vanuit de zuidelijke landen komt niet veel importproduct meer naar Nederland. “Wij hebben een paar vaste lijnen voor snoeptomaten, die we voornamelijk naar Duitsland, maar ook naar Scandinavië en Oost-Europese landen exporteren. Door het slechte weer in Duitsland loopt de afzet daar naartoe ook minder, vanwege lagere consumptie.” Veel tomaten uit Marokko gaan rechtstreeks naar Engeland, omdat de supermarkten daar jaarrondprogramma’s voor hebben.

Geen wonderen verwacht in zomerperiode

Verhaegen verwacht in de zomer stabiele prijzen. “Als we de zomer met prijzen van 65-75 cent per kilo doorkomen, zullen we daar wellicht tevreden mee moeten zijn.” Door het slechte en natte weer met daarenboven heel wat ziektedruk, zullen consumenten uit hun eigen groentetuin ook minder oogsten. “Dat is in het voordeel voor de afzet van tomaten.”

Van Winsen verwacht ook niet dat door de Olympische Spelen in Parijs de afzet en prijzen van tomaten hier zullen aantrekken. “Frankrijk kijkt eerst naar het zuiden, zoals Spanje en Marokko, en dan naar België, voordat ze bij ons komen.”