Phil Hogan struikelt door corona-eisen in eigen land

Ierse corona-eisen werden EU handelscommissaris Phil Hogan fataal. Een opvolger met gelijke statuur vinden voor de post Handel is een uitdaging voor EU-voorzitter Von der Leyen.

Er komt een nieuwe EU-commissaris voor handel en dat gaat ook de landbouw raken. De Ierse EU-commissaris Phil Hogan is gestruikeld over bijeenkomsten en reizen in eigen land waarbij de strenge Ierse corona-eisen zijn overtreden. Hij maakte zijn aftreden woensdag 26 augustus bekend. Hogan was commissaris voor Handel en eerder voor Landbouw. Met de val van Hogan verdwijnt een indrukwekkende persoon van het Europees toneel.

In de commissie heeft Hogan zich onder meer sterk gemaakt voor de bestrijding van oneerlijke handelspraktijken. Eerst als landbouwcommissaris en ook in zijn huidige functie kreeg de positie van de landbouw in internationale verdragen grote prioriteit. Hogan had een belangrijke rol in de brexit-onderhandelingen. Niet alleen vanwege zijn portefeuille, maar ook vanwege zijn ervaringen met moeizame onderhandelingen over handel en landbouw. En niet in de laatste plaats als Ier vanwege de bijzondere positie van Ierland dat als enige EU-land een landsgrens heeft met het Verenigd Koninkrijk.

Nieuw landbouwbeleid

Als landbouwbouwcommissaris heeft Hogan vanaf 2014 eerst invulling gegeven aan het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) dat is opgezet onder zijn voorganger Ciolos uit Roemenië. Gedurende zijn periode op landbouw werd dat gaandeweg meer zijn eigen invulling. Daarbij maakte hij zich voortdurend sterk voor de belangen van boeren en tuinders. Aan het eind gaf hij een belangrijke invulling aan het nieuwe GLB voor de periode 2021-2027. Hogan maakte zich sterk voor het behoud van gelden voor de landbouw en regionale ontwikkeling. Tegelijkertijd erkende hij dat er meer eisen gesteld zouden worden voor behoud van inkomenssteun. Aan Hogan wordt ook toegeschreven dat er beperking komt voor de toeslag aan zeer grote bedrijven en meer ruimte voor eigen beleid in de lidstaten. Invoering van het nieuwe GLB wordt overigens niet voor 2023 echt merkbaar op het boerenerf.

Zoektocht en mogelijke stoelendans

Hogan was een belangrijk teamlid voor commissievoorzitter Ursula von der Leyen. Eerder dit jaar heeft ze hem nog overtuigd om niet over te stappen naar de Wereldhandelsorganisatie WHO. Daarbij waren het belang van Hogans kennis en ervaring voor aanpak van de coronacrisis, de brexit en voor betere handelsverhoudingen tussen de EU en de VS belangrijke afwegingen.

Von der Leyen is nu op zoek naar een vervanger. Voorlopig wordt de portefeuille van Hogan waargenomen door vice-voorzitter Valdis Dombrovskis. Het is nog de vraag of de opvolger van Hogan opnieuw een Ier wordt. Het is een belangrijke positie waar ook ander landen graag invloed hebben. Het risico is een nieuwe stoelendans in de toch al moeizaam tot stand gekomen Europese Commissie.

De Ierse regering moet nu komen met kandidaten. Medio september moet er meer duidelijk zijn. Dan is Von der Leyen in het EU-parlement voor de jaarlijkse toespraak over de staat van de EU.