Oude CO2-reductieplannen kassen naar EU gestuurd

Nederland heeft net op tijd zijn energie- en klimaatbeleid voor toetsing ingediend bij de Europese Commissie. Voor glastuinbouw is dat het pakket van het oude kabinet. Deze plannen zijn voor een deel onzeker door de komst van het nieuwe kabinet.

Nederland moet voldoen aan de energie- en klimaatdoelstellingen uit de Europese Green Deal en andere wetgevingspakketten zoals Fit for 55. Periodiek moet Nederland zijn klimaatbeleid laten zien aan de Europese Commissie. Daarvoor dient een Nationaal Energie- en Klimaatplan, dat wordt getoetst in Brussel. Dat rapport is nét voor de deadline van 30 juni ingediend, maar bevat dus nog plannen van het oude kabinet. Het nieuwe kabinet is 2 juli aangetreden.

Nederland stuurde in 2023 al een concept van het Nationaal Energie- en Klimaatplan in, waarop de Europese Commissie Nederland wees op aanscherpingen en aanbevelingen. Sindsdien heeft Nederland enkele aanvullende beleidsmaatregelen genomen. Zo is de doelstelling voor de reductie van broeikasgasemissies verhoogd naar een netto reductie van ten minste 55% in 2030 ten opzichte van 1990 (van 49% eerder). Bovendien werd besloten om een extra buffer in te bouwen en te streven naar een reductie van ongeveer 60% in 2030.

Kabinet zal CO2-reductiedoel terugschroeven

Het nieuwe kabinet zal in ieder geval die extra buffer (en dus het doel van 60% reductie) laten vallen. Wat dat precies voor het beleid voor de glastuinbouw betekent, is nog onduidelijk. Het nieuwe kabinet moet het hoofdlijnenakkoord nog uitwerken in kabinetsplannen. Om op die 60% reductie te komen, sprak het kabinet met de glastuinbouw wel af dat het een CO₂-belasting invoert, maar daartegen staat de uitrol van warmtenetten en subsidie (SDE++) voor de toepassing van warmtepompen.

Voor de glastuinbouw bestaan al convenantsafspraken en -doelen. Die blijven staan. Ook maatregelen uit het pakket Wet Fiscale Klimaatmaatregelen Glastuinbouw rondom de energiebelasting blijven staan. Er wordt nog altijd onderzocht of en hoe een maatregel kan worden toegevoegd door glastuinbouw op het Europese CO₂-handelssysteem ETS2 te laten aansluiten. Dat laat Nederland de Europese Commissie weten in het Nationaal Energie- en Klimaatplan.

In die rapportage aan de Europese Commissie staat ook een grote disclaimer dat een nieuw kabinet anders kan besluiten. Het nieuwe kabinet blijft met de Europese Commissie in overleg hoe nieuw beleid de doelstellingen kan raken. Dat kan betekenen dat het risico toeneemt dat Nederland niet voldoet aan de klimaatwetgeving en aan overtredingsprocedures wordt onderworpen. Dat verwachten analisten van onder andere ABN Amro .

Opnieuw oproep voor vlaktaks in klimaatplan

Naast de rapportage aan de Europese Commissie werkt Nederland aan het klimaatplan met de hoofdlijnen van het eigen klimaatbeleid voor de komende tien jaar. Bij de internetconsultatie wees Glastuinbouw Nederland op het gevaar dat opslag van CO₂ de beschikbaarheid daarvan voor de glastuinbouw in gevaar brengt. Daar wordt bij het komende klimaatplan verder op ingezoomd, blijkt op een reactie op de zienswijze van de glastuinbouw.

Ook wees Glastuinbouw Nederland op de rechtvaardigheid van de kostenverdeling. Dit schrijft Glastuinbouw Nederland: “Van belang is om het element beprijzing van emissie en energiegebruik grondig tegen het licht te houden. Er is nu een degressief stelsel, waarin de laatste kuub gas de laagste belasting kent. Kijk serieus naar vlaktaks, de balans tussen stroom en gas, en de beprijzing op het CO₂-doel en houd er rekening mee dat de kosten van emissiereductie maatregelen per sector verschillen.”

Bij de vlaktaks worden kleinverbruikers relatief zwaar belast. Glastuinbouw Nederland wijst daar al langer op. Het gasverbruik in de glastuinbouw zal afnamen de komende jaren. In een reactie op de zienswijze stelt het ministerie van Economische Zaken en Klimaat dat veel regelingen zijn afgebouwd en veelgebruikers zo al zwaarder worden belast. Dat kan niet te ver worden doorgevoerd, omdat energie-intensieve bedrijven anders uit Nederland vertrekken.