Optimist Bill Gates investeert in de landbouw

Bill Gates benadrukte tijdens een optreden samen met staatssecretaris Martijn van Dam in het Tropeninstituut in Amsterdam het belang van investeringen in de landbouw. Gates’ aanwezigheid is een belangrijk signaal. Zijn spreekbeurt volgde op een toespraak bij de NGO OneWorld, een ontmoeting met premier Mark Rutte en een onderhoud met Tweede Kamerleden.

Miljarden voor landbouwontwikkeling

Landbouw staat hoog op de agenda van de man die de PC groot maakte. Zelf investeerde Gates met zijn Bill & Melinda Gates stichting miljarden in landbouwontwikkeling. De agrarische sector is één van de grootste ontvangers van geld uit het fonds, dat wordt aangestuurd door Pamela K. Anderson, die naam maakte bij onderzoeksinstituut CGIAR.

De stichting werkt onder meer nauw samen met Ethiopische instanties. In Ethiopië, een land met terugkerende hongersnoden, worden volgens Gates sprongen vooruit gemaakt. Het land helpt boeren organiseren, probeert productiemiddelen te verspreiden en markten opzetten. Een wrange constatering wellicht, gezien de honger die in afgelegen delen van het land dreigt.

Meeste armen zijn boer

Gates benadrukte op het toneel dat ontwikkelingsvraagstukken voor een groot deel landbouwvraagstukken zijn. “De meeste armen, meer dan 70 procent, zijn boer. Ze hebben erg weinig land, niet veel krediet, oud zaaigoed en niet voldoende scholing voor hun kinderen.” Als je ontwikkeling wilt voortbrengen, zal de landbouwproductie omhoog moeten.

“Alle landen die de stap naar welvaart hebben gezet, hebben eerst hun landbouw verhoogd.” Afrika kan leren van Azië, denkt Gates. Landhervormingen, extensies, nieuwe zaden en kunstmest. “Het Aziatische “playbook” (strategieboek, red.) kan grotendeels gekopieerd worden. Grotendeels, want sinds de groene revolutie in Azië en Latijns-Amerika honderden miljoenen uit de bittere armoede liftte, is het denken over bijvoorbeeld de inzet van kunstmest veranderd.

Veelomvattende benadering

Gates zei tijdens de toespraak te geloven in een veelomvattende aanpak, met aandacht voor de samenhang van onderwerpen als landbouw, water, infrastructuur, financiële diensten, dieet en onderwijs. Een goed dieet kan de weerstand verbeteren en dus helpen ziekten te voorkomen. Op een vraag van een medewerker van groenteveredelaar Rijk Zwaan: “Mijn moeder zei altijd dat groenten goed voor je zijn.”

Om daaraan toe te voegen dat in arme landen vaak veel te eenzijdig wordt gegeten. “Wij (het fonds, red.) zetten daarom ook in op het verbreden van het dieet met groente, fruit en dierlijke eiwitten. We brengen kip naar plaatsen waar het niet is, zodat mensen eieren en kip kunnen eten.” Gates verliet de prachtige 19e-eeuwse conferentiezaal na een halfuur.

Van Dam wijst op rol bedrijfsleven

Voor staatssecretaris Martijn van Dam moet de bijeenkomst wat bevreemdend zijn geweest, om zo duidelijk de tweede viool te spelen bij een bijeenkomst over landbouw in eigen land. Maar hij voegde een belangrijk element toe aan het hoopvolle betoog van Gates: bedrijven hebben ontdekt dat vooruitgang ontwikkelingslanden in hun voordeel is. Niet alleen vanuit menselijkheid, maar ook vanuit zakelijk belang wordt geïnvesteerd. De PvdA-politicus wees op een bezoek van zijn voorganger Sharon Dijksma aan Myanmar, wat vroeger Birma werd genoemd.

“Het land kan in potentie een grote landbouwexporteur in Azië worden.” Het bedrijf Eastwest Seeds traint in Myanmar boeren, aldus Van Dam. Niet omdat ze er nu zaden aan kunnen verkopen, maar omdat ze wel perspectief zien voor de toekomst.