Op Duitse markt leeft Ehec-bacterie nog

Nederland maakt zich op voor het nieuwe seizoen. Positivisme over de afzetkansen domineert de stemming. Maar hoe is het gevoel in Duitsland, onze belangrijkste exportpartner? Is Ehec nog een issue in 2012? Tekst: Brammert Waagmeester

Ja, kan het antwoord kort en bondig zijn. Sla de Duitse kranten open en het onderwerp Ehec is nog springlevend. Bild, de grootste Duitse krant met een oplage van 3,3 miljoen lezers maakte dinsdag melding van een mogelijk nieuw besmettingsgeval met de Ehec-bacterie in Leipzig. De Duitse gezondheidsdienst onderzoekt 195 mensen op mogelijke ziekteverschijnselen. Storm in een glas water, massahysterie? Misschien. Nog steeds is er geen uitsluitsel over de oorzaak van de crisis die in de zomer van 2011 uitbrak. De zaak is afgedaan met de constatering dat fenegriekzaad uit Egypte de boosdoener is, maar dat is allerminst zeker. En dus is de bacterie nog steeds volop in de media.

Voorspellingen van Spaanse bodem dat de impact van de bacterie nog lang na zou echoën, zijn daarmee uitgekomen. Het Spanjeseizoen kende tot eind december een moeizaam verloop in afzet en prijsvorming. Tijdens de Fruit Logistica lijken de Spaanse komkommers met voorbedachte rade angstvallig uit beeld gehouden tw worden, concludeert de Spaanse pers. Spanje wil in elk geval elke vermeende betrokkenheid bij het voorval voorkomen. Er loopt bovendien nog een rechtszaak tegen de Hamburgse gezondheidsautoriteit die de komkommer onder verdenking stelde. De Spaanse exportpartij Frunet claimt 2,3 miljoen euro voor geleden imagoschade. De Spaanse landbouwminister Clara Aguilera hield in Berlijn nog maar eens een fel betoog, waarin ze de Europese pers duidelijk maakte hoeveel moeite Spanje heeft gedaan om de voedselkwaliteit en -veiligheid op een hoger peil te brengen. Maar ze sprak tijdens de Fruit Logistica ook over geschaad vertrouwen als gevolg van verkeerde en tendentieuze berichtgeving rondom de crisis. Bovendien pleitte de Spaanse landbouwminister ervoor de verantwoordelijkheid voor voedselveiligheidsissues bij de Europese Commissie neer te leggen, in plaats van bij landelijke of regionale autoriteiten. Het laatste oordeel mag in haar ogen nooit meer geveld worden door het hoofd van een deelregio, zoals dat in Duitsland gebeurde.

Ook vanuit Nederland is veel kritiek geuit op de door Duitsland gevoerde regie. Overigens is van enige spijtbetuiging geen sprake. Landbouwminister Ilse Aigner heeft zich na haar negatieve uitspraken over komkommer in de Duitse media niet meer publiekelijk over de kwestie uitgelaten.

Duitsland heeft een bewogen jaar achter de rug. Behalve de Ehec-crisis kampte de vleessector ook nog eens met een dioxineschandaal. Nu is er weer een voedselkwestie rondom de verhoogde aanwezigheid van antibiotica in vlees. De Duitsers zijn dus op hun hoede. En daar moet Nederland zich terdege van bewust zijn. Met paginagrote advertenties in Bild is een signaal afgegeven, maar het gaat hier vooral om een vertrouwenskwestie. En vertrouwen winnen kost tijd. Met Europese steun proberen zowel Nederland als Spanje dit seizoen de Duitse consument van de kwaliteit en de smaak van eigen bodem te overtuigen. Voor Nederland gaat het om een marketinginvestering van ruim 3 miljoen euro, waarvan 50 procent eigen bijdrage. Een broodnodige investering, die zich hopelijk snel terugverdient.

De Duitse consumentenmarkt is evenwel niet murw geslagen. De consumptiecijfers voor biologische producten kenden in 2011 juist weer een groei, ondanks de vermeende betrokkenheid van een biologische leverancier van kiemgroenten bij de Ehec-affaire. Niet voor niets zetten ketens als Aldi en Lidl daarom in op een steeds groter biologisch assortiment. De totale biologische voedselverkoop steeg in 2011 met 10 procent. Ook lokaal geproduceerd voedsel is bij de Duitsers in trek. Uit diverse onderzoeken blijkt dat Duitse afnemers gecharmeerd zijn van initiatieven die op Duitse bodem worden ontplooid. De eigen productie is al jaren groeiende. Er zijn zelfs al Nederlandse bedrijven die de stap over de grens hebben gewaagd. Eén ding is zeker: ook voor Nederland zullen op alle fronten de zeilen dit seizoen flink moeten worden bijgezet om de afzet en het prijsniveau op peil te houden.