Onwaarschijnlijk dat Rusland trekkernavigatie verstoort

Twee oudere navigatiesystemen van fabrikant Ag Leader kampten deze week met storingen nadat zij data ontvingen van een satelliet van het Russische plaatsbepalingssysteem Glonass. Het leidde tot verhalen dat de verstoringen te wijten zou zijn aan Poetin en ‘de Russen’, dan wel dat er een link zou zijn met de oorlog in Oekraïne.

Zowel de fabrikant van het systeem als andere leveranciers van navigatiesystemen die ook gebruik maken van Glonass achten dit echter onwaarschijnlijk. Een vertegenwoordiger van Ag Leader Europe legt uit wat het probleem is. Sinds deze week hebben boeren uit meerdere Noord-Europese landen (Nederland, Duitsland, Denemarken, Verenigd Koninkrijk) meldingen gedaan van storingen bij specifiek de navigatiesystemen Geosteer en Paradyme, die tussen 2010 en 2017 zijn verkocht. De systemen lopen vast nadat zij data hebben ontvangen van een satelliet uit het Glonass-netwerk waar ze niet mee overweg kunnen.

Vergelijkbaar probleem in 2019

In 2019 was er een soortgelijk probleem. Ag Leader laat weten dat dit toen verholpen is met zowel een software-update als later door een aanpassing vanuit Glonass. Systemen die niet toen niet zijn geüpdatet, zouden nu opnieuw problemen ervaren.

Oplossing beschikbaar

Dat probleem is overigens vrij simpel te verhelpen: de Nederlandse distributeur van Ag Leader, Homburg, heeft dealers deze week geïnformeerd over hoe het probleem op te lossen. Systemen die al in storing zijn gegaan kunnen gereset worden door dealers, anderen kunnen preventief de software updaten dan wel eerst handmatig uitzetten dat het systeem nog verbinding maakt met Glonass-satellieten.

Geert-Jan Giesberts, specialist precisielandbouw bij Homburg, geeft aan dat lijnen en kaarten niet verloren gaan. Hij wil één ding ook graag uit de lucht halen: er is absoluut geen sprake van dat systemen gehackt zijn.

Geen probleem andere systemen

Ag Leader spreekt van een mismatch tussen het systeem en de data die het ontvangt van Glonass. Dat betekent niet dat de satelliet foute of corrupte data stuurt, aldus Ag Leader-specialist Mans Vossebeld. Hij ziet geen reden om een relatie te vermoeden met de oorlog in Oekraïne. Nieuwere Ag Leader-systemen hebben geen last van het probleem. Bij andere bedrijven wiens navigatiesystemen ook gebruik maken van Glonass-satellieten lijkt niets aan de hand te zijn; Raven en Topcon geven desgevraagd aan tot op heden geen meldingen van soortgelijke storingen te hebben. Wel krijgen ze veel vragen van boeren.

Geen sprake van Glonass-storing

Michiel Jochims, RTK-manager bij CNH Industrial (dat onder andere eigenaar is van trekkermerken Case IH, New Holland en Steyr, maar ook van Raven), heeft met verbazing gekeken naar berichten als dat systemen ‘gehackt zouden zijn door Poetin’. Van een storing in het Glonass-satellietnetwerk is ook geen sprake, geeft hij aan. “Dan zouden alle alarmbellen binnen secondes afgaan”, zo zegt hij. CNH produceert een correctiesignaal waarmee locaties veel nauwkeuriger bepaald kunnen worden. Daarvoor hebben ze een wereldwijd netwerk waarmee nauwlettend wordt gevolgd of ergens storingen zijn.

“We zien wat er gebeurd boven Rusland en Oekraïne”, aldus Jochims. Satellieten werken daar op dit moment perfect, zo geeft hij aan. “We zien wel dat er in grensgebieden verstoorders aanwezig zijn, jammers, die zeer lokaal signalen verstoren.”

Glonass kán afgesloten worden

Verschillende leveranciers zeggen dat het wel denkbaar is dat Rusland op enig moment zou kunnen besluiten zijn plaatsbepalingssysteem tijdelijk niet toegankelijk te maken voor civiele toepassingen. Wereldwijd zijn vier grote plaatsbepalingssystemen actief waar navigatiesystemen op landbouwmachines gebruik van maken: het Amerikaanse Gps, het Russische Glonass, het Europese Galileo en het Chinese Beidou.

Oorspronkelijk voor militaire doelen

Gps en Glonass zijn oorspronkelijk opgezet voor militair gebruik. Het is mogelijk dat Rusland zou besluiten Glonass (tijdelijk) alleen toegankelijk te maken voor eigen militaire toepassingen. Het is de vraag óf dit zou gebeuren, maar als dit zou gebeuren betekent het niet dat Nederlandse boeren ineens geen gebruik meer kunnen maken van hun navigatie: systemen maken gewoonlijk gebruik van meerdere satellietnetwerken, in ieder geval ook van gps. Op dit moment is dit echter niet aan de orde.