Onderzoek: Grotere macht inkopers lijkt probleem

Als reactie op de protesten van Duitse boeren en telers heeft de Duitse regering de MonopolKommission opdracht gegeven om de voedselvoorzieningsketen te onderzoeken. Duitsland is de grootste afzetmarkt voor Nederlandse telers en door inkoopbundeling van Europese supermarkten is deze markt in beweging. In een startnotitie wijst deze commissie erop dat er in de voedselvoorzieningsketen op dit moment inderdaad ‘concurrentieproblemen kunnen bestaan die verband houden met marktmacht’. De commissie doet het advies aan de kartelautoriteit Bundeskartellamt om grondiger onderzoek te doen. Ook de MonopolKommission gaat zelf eerst nader onderzoek doen en adviseert nog te wachten met het nemen van snelle maatregelen.

Inkopers sterker geworden

In het rapport komt de inkoopbundeling van Edeka en Jumbo niet aan bod voor groenten en fruit. De toezichthouder concludeert wel dat zonder inkoopbundeling de drie grootste Duitse supermarktketens sinds 2019 hun marktaandeel hebben vergroot naar 65 procent. De recente ontwikkeling van Europees bundelen van inkoop, moet daar los van worden gezien.

De MonopolKommission wijst erop dat sinds 2022 nieuwe wetgeving bestaat die oneerlijke handelspraktijken verbiedt. Dat kan gaan om afgedwongen kortingen. Daarvoor zijn nog geen boetes uitgekeerd.

Marktmacht wordt ook uitgedrukt in de afhankelijkheid van leveranciers aan afnemers. Kunnen leveranciers de producten ook verkopen aan andere afnemers? Dat wordt lastiger als partijen als Jumbo, Picnic, Edeka en Super U in één inkooporganisatie werken. Over het algemeen bieden inkooporganisaties ook voordelen om meer kortingen op leggen bij leveranciers.

Misbruik van marktmacht bestaat ook wanneer supermarkten risico’s in de keten eenduidig neerleggen bij eerdere schakels in de keten. FruitMasters stelde recent precies dit pijnpunt aan de orde in een interview met Groenten&Fruit in relatie tot inkoopbundeling.

Melding inkoopbundeling Nederland

In Nederland is inkoopbundeling door de media-aandacht in de belangstelling gekomen van de Autoriteit Consument en Markt (ACM). De kartelautoriteit ziet de vragen van de media hierover als een melding en ‘monitort de ontwikkelingen’.

Er komt in Nederland wel nieuw onderzoek naar de prijsontwikkeling in de keten van teler naar supermarkt. Daarbij worden marges van schakels in de keten in beeld gebracht.