De NVWA signaleert meer druk op toezicht op plantgezondheid vanwege extra EU-regelgeving en klimaatverandering. Een schrikbeeld is dat plantenziekten in groenten en fruit (of daarbuiten) tegelijk uitbreken. Voor 2025 heeft de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit het aantal uren voor plantgezondheid overigens wel naar beneden bijgesteld.
Dat blijkt uit het Jaarplan 2025 van de NVWA. Daarin stelt de dienst dat het 9,6% van de capaciteit verwacht in te zetten voor plantgezondheid. Dat zijn bijna 404.000 uren. Over 2023 meldde NVWA nog 12% van de capaciteit aan plantgezondheid ingezet was. Het is mogelijk dat het afschalen van de quarantainestatus voor tomatenvirus ToBRFV een rol speelt bij deze lagere inzet. Aan de andere kan neemt de NVWA jaarlijks veel nieuwe mensen aan om de organisatie te versterken. Die worden mogelijk op de zeven andere taken ingezet, zoals voedselveiligheid. Daar is meer dan de helft van de inzet van de voedsel- en warenautoriteit op gericht.
Twee uitbraken is te veel
Een schrikbeeld van de NVWA is de uitbraak van verschillende q-organismen tegelijk. Dat is niet ondenkbaar door de strengere Europese regels en uitbreiding van de lijsten met plagen. Toen ToBRFV nog de belangrijkste uitbraak was, kon de NVWA andere taken niet optimaal uitvoeren. Bij de uitbraak van twee grote plagen tegelijk kan Nederland als exportland schade lijden door het verlies van de fytosanitaire status. Nederland zou dan niet meer de garanties kunnen afgeven die het nu doet. Daarbij komt dat steeds meer landen strengere invoereisen aankondigen met nultoleranties.
Het lijkt erop dat de NVWA teruggrijpt op de oude publicaties Fytosanitaire signaleringen. Daarin publiceerde de dienst alle vondsten op dat vlak bij Nederlandse bedrijven in detail. De NVWA wil met een toezichtsbeeld Plantgezondheid komen. Dat kan het inzicht vergroten in de actuele fytosanitaire risico’s.
Japanse kever nu topprioriteit
Voor 2025 is ToBRFV geen zware kluif meer. Met de lagere quarantainestatus is Naktuinbouw nu de dienstdoende toezichthouder. De NVWA heeft wel een grootste dreiging gemeld waar de focus op ligt in 2025. Dat is de Popillia japonica, of ook wel de Japanse kever, die vanuit andere EU-landen in Nederland verwacht wordt. In 2023 wist Nederland binnen Europa de protocollen voor de uitbraak aan te passen. Die waren bij een uitbraak buitenproportioneel zwaar en ontwrichtend voor verschillende producten.
