NMI twijfelt aan meerwaarde bokashi

Het maken van bokashi is ook niet eenvoudig, concludeert het NMI (Nutriënten Management Instituut) in een onderzoek naar bokashi in opdracht van de Branchevereniging Organische Meststoffen (BVOR). Dat komt door de hoge eisen die worden gesteld aan de kwaliteit van de organische reststromen, het creëren van zuurstofloze omstandigheden en het mengen van organische reststromen en hulpstoffen. De samenstelling van bokashi verschilde niet duidelijk van regulier ingekuild materiaal, maar is vooral door het gebruik van hulpstoffen wel 10-15 € per ton duurder. Het is als bodemverbeteraar minder geschikt dan groen- of GFT-compost, vanwege de lagere stabiliteit van de organische stof, een lager EOS-gehalte, een slechtere verwerkbaarheid en de aanwezigheid van verontreinigingen, zoals zwerfafval.

Ingekuilde bokashi. Een hoge zuurgraad maakt onkruidzaden gevoelig voor afbraak door micro-organismen. – Foto: Peter Roek

Praktijkpilots

Op zeven BVOR-bedrijven die groene reststromen verwerken, zijn door het NMI praktijkpilots uitgevoerd die gericht waren op het maken en karakteriseren van bokashi uit groene reststromen, zoals maaisel, bladafval en gewasresten uit de glastuinbouw. Daarbij is een vergelijking gemaakt tussen bokashi (ingekuild materiaal met hulpstoffen) en normaal ingekuilde groene reststromen (zonder hulpstoffen).

Resultaten

Chemische en biologische analyses van de kuilen toonden geen duidelijke verschillen aan tussen bokashi en reguliere kuilen zonder hulpstoffen. Het inkuilproces heeft ertoe geleid dat het drogestofgehalte, het organischestofgehalte en het gehalte aan N, P en K op de meeste bedrijven gedurende het inkuilproces afnam. De pH nam over het algemeen iets toe, wat bijzonder is. Normaal gesproken leidt het inkuilproces tot een verlaging van de pH. Het aantal kiemkrachtige onkruiden is sterk afgenomen en was in de eindproducten vrijwel steeds afwezig of laag. De stabiliteit van de organische stof was in de meeste gevallen in het eindproduct wat hoger dan in het uitgangsmateriaal. Een belangrijk aandachtspunt voor de kwaliteit van bokashi is de aanwezigheid van zwerfvuil, wat door de structuur van het materiaal moeilijk te verwijderen is.

Onderscheidend vermogen

Een verbetering van de kwaliteit van het eindproduct wordt aanbevolen, waarbij het verwijderen van zwerfvuil en andere verontreinigingen in het product prioriteit zou moeten krijgen. Op het moment dat bokashi in de toekomst toegelaten wordt als bodemverbeteraar, is het gewenst dat het meegenomen wordt in de mestboekhouding van agrarische bedrijven. Ten slotte is meer onderzoek nodig naar het onderscheidend vermogen van bokashi ten opzichte van onbewerkt of normaal ingekuild organisch materiaal zonder hulpstoffen en naar het effect van bokashi in vergelijking met andere bodemverbeteraars op de bodemkwaliteit.