NKG en compost goed voor meerdere bodemfuncties

In de PPS Beter Bodembeheer is onderzoek gedaan naar de effecten van diverse maatregelen op de bodemkwaliteit en ecosysteemdiensten op verschillende grondsoorten.

Niet-kerende grondbewerking (NKG) heeft op zand- en dalgronden een positief effect op de opbrengsten en op het vasthouden van mineralen. Op kleigrond is bij NKG geen eenduidig effect op de opbrengst gevonden, maar wel een positief effect op de waterhuishouding. Dat blijkt uit een integrale analyse van de onderzoeken die zijn uitgevoerd in de Publiek Private Samenwerking (PPS) Beter Bodembeheer dat liep van 2017 tot en met 2020.

Positieve bijdrage waterregulering

In de analyse is gekeken naar het effect van een aantal bodemmaatregelen op de verschillende bodemfuncties zoals productiviteit, waterregulatie- en zuivering, recycling van nutriënten, koolstofvastlegging en habitat voor biodiversiteit. De focus is gelegd op niet-kerende grondbewerking en de aanvoer van organische stof middels compost.

De analyse maakt duidelijk dat gereduceerde grondbewerking in de vorm van NKG op kleigrond een positieve bijdrage levert aan de functies waterregulatie en -zuivering en habitat voor biodiversiteit. Op zand en dalgrond blijkt juist dat NKG een positief effect heeft op gewasproductie en recycling van nutriënten en geen effect op waterregulatie en -zuivering. Het effect op koolstofvastlegging is op beide grondsoorten niet eenduidig.

NKG is een geschikte maatregel voor beter bodembeheer

Onkruiddruk groter

De onkruiddruk wordt op alle grondsoorten groter. De toepasbaarheid van gereduceerde grondbewerking is volgens de onderzoekers goed, maar op zand en dalgrond is dat iets beter dan op klei. Dit is terug te zien in het bedrijfsresultaat. Met inachtneming van een aantal toepasbaarheidsvraagstukken, zoals onkruidbeheersing en productiviteit van fijnzadige gewassen, concluderen de onderzoekers dat NKG een geschikte maatregel is voor beter bodembeheer.

Compost

Aanvoer van extra organische stof middels compost heeft voor alle grondsoorten een positief effect op de productiviteit van de bodem en de koolstofvastlegging. Het effect van organische stof op waterregulatie- en zuivering is nog niet helemaal duidelijk. Het aanvoeren van extra organische stof, via compost, is een goed toepasbare maatregel. Dat brengt echter wel kosten met zich mee en ook de beschikbaarheid van goede kwaliteit compost is gering. Daarnaast zijn er wettelijke normen die het gebruik van compost beperken.

Effect groenbemesters

Daarnaast is ook het effect van groenbemesters geanalyseerd. Op klei hebben groenbemesters een positief effect op erosie, klimaatadaptatie en biodiversiteit. De andere resultaten op klei zijn nog niet geanalyseerd.

Op zand zijn neutrale tot positieve effecten van groenbemesters gevonden op gewasopbrengst en -kwaliteit en positieve effecten op klimaatadaptatie. Op de andere bodemfuncties zijn in de onderzoeksjaren nog geen effecten gevonden. De toepasbaarheid van groenbemesters op klei omschrijven de onderzoekers als goed. Op zand is de toepasbaarheid relatief laag vanwege de kans op vermeerdering van schadelijke aaltjes.