Nieuwe ranglijst keurmerken AGF moet selecteren

Voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal denkt dat On the Way to PlanetProof niet dezelfde milieu-impact heeft als het Nederlandse biologische keurmerk EKO. Dat is misschien niet zo gek, want biologisch wordt gezien als lastiger dan gangbaar (PlanetProof). Echter, bij de laatste keurmerkvergelijking viel de milieuscore nog gelijk uit.

En opvallend: het nieuwe gangbare keurmerk van Albert Heijn (Beter voor Natuur & Boer) krijgt ook een betere milieuscore dan PlanetProof. Dat blijkt uit de nieuwe Keurmerkenwijzer die Milieu Centraal voor groente en fruit heeft gepubliceerd. Die wijzer is er voor de bewuste consument.

Zwakke keurmerken afbouwen

De Keurmerkenwijzer heeft een doel en dat doel voldoet aan de wens van de sector. Beide willen het aantal keurmerken verkleinen. Er zijn namelijk ook zwakke keurmerken. Milieu Centraal ziet liever dat deze verdwijnen en dat teeltbedrijven zich aansluiten bij al bestaande sterke keurmerken, stelt de organisatie in een toelichting op de nieuwe weging van de eisen van de keurmerken.

“We geven in deze ronde meer aan wat wel en niet goed is, bijvoorbeeld als de controle niet onafhankelijk is. We willen consumenten vertellen dat het ene plaatje het andere plaatje niet is. En hopelijk zien ook bedrijven zelf in wat ambitieuze keurmerken zijn, en besluiten ze zich daarbij aan te sluiten. Het zou voor de consument prima zijn als daardoor zwakke beeldmerken van de markt verdwijnen”, aldus Milieu Centraal.

21 keurmerken beoordeeld

Milieu Centraal heeft maar liefs 21 keurmerken in groenten en fruit beoordeeld. Daarvan zijn de meeste voor tropische groenten en fruit, dus voor Nederlandse telers is hooguit een tiental mogelijk relevant. Daarvan zijn de bekendste:

• On the Way to PlanetProof,

• EKO,

• het Europese biologische keurmerk,

• Demeter,

• ‘AH Beter voor Natuur & Boer’.

Verwarrend

Misschien moeten consumenten ook niet verder kijken naar andere keurmerken, want die zijn soms lastig te vergelijken. Zo doet Climate Neutral Certified heel veel aan CO₂-uitstoot, maar heeft het geen teelteisen voor biodiversiteit of mestgebruik. De milieuscore is daardoor gemiddeld laag. Als je als keurmerk goed wilt scoren, moet je dat doen op het vlak van klimaatimpact, bodemkwaliteit, bemesting, energiegebruik, middeleninzet en watergebruik.

Aan de andere kant werkt de Europese Commissie juist aan beleid om de CO₂-uitstoot van alle sectoren inzichtelijk te maken en blijkt dit keurmerk Climate Neutral Certified wel een ‘winnaar’.

Andere keurmerken vallen ook feitelijk af. Het keurmerk Responsibly Fresh van de Belgische telers valt in deze meting buiten de boot. Voor milieu is geen score gemeten omdat de eisen op twee mogelijk andere keurmerksystemen zijngebaseerd (GGN Certified Farming en Vegaplan). Beide hebben een andere milieuscore die stevig uiteenloopt.

EKO hoger aangeslagen

Als je de bekende keurmerken voor Nederlandse telers vergelijkt (PlanetProof, EKO, biologisch, Demeter en AH Beter voor Natuur & Boer) valt wel een aantal verschuivingen op. EKO heeft er milieupunten bijgekregen sinds de laatste weging. EKO heeft nu de maximale score (vijf uit vijf) door een hoger ambitieniveau, maar mogelijk ook door de meetmethode. Die maximale score heeft PlanetProof niet en het Europese biologische keurmerk ook niet (beide vier uit vijf). Albert Heijn doet het wel heel goed met keurmerk Beter voor Natuur & Boer (dat eigenlijk een bedrijfslogo is): de milieuscore is maximaal (vijf uit vijf punten).

Het keurmerk van AH heeft als basis GGN Certified Farming, dat van zichzelf ook een topkeurmerk is geworden, maar Beter voor Natuur & Boer-producenten zetten nog extra stappen voor meer duurzaamheid. GGN Certified Farming heeft een gelijke milieuscore als PlanetProof in de keurmerkwijzer van Milieu Centraal. Zo stelt Beter voor Natuur & Boer aanvullende eisen aan bodemkwaliteit en een maximum aan de hoeveelheid drijfmest die gebruikt mag worden.

Het keurmerk GGN Certified Farming eist bovendien dat energiegebruik wordt gemonitord en dat de producent 100% groene elektriciteit gebruikt. Op controle en transparantie scoort het keurmerk van AH overigens iets minder dan PlanetProof, dat daarin wel de maximale score weet te behalen.

PlanetProof heeft op de onderdelen controle en transparantie wel de hoogste score, maar of een consument echt wil weten of het keurmerk zelf geaccrediteerd wordt, is de vraag. Die wil waarschijnlijk vooral milieuscores vergelijken.

Echt inzicht geven in milieu-impact

Nu het onderzoek is gedaan, ziet Milieu Centraal dat zeer weinig beeldmerken daadwerkelijk inzicht geven in de impact van hun werk. Als er al verslag wordt gedaan van de milieu-impact, dan is dit in de meeste gevallen een voorzichtige start, in plaats van een gedegen, periodieke rapportage. Deze impactrapportages moeten er wel komen bij de volgende meting. Of daar criteria voor worden opgesteld, moet nog blijken. Voor deze weging was dat te laat, laat Milieu Centraal weten.